تراز یا شاغول یکی از پرکاربرد ترین ابزارهای اندازه گیری است. که با استفاده از سیال درون آن افقی بودن راستا و صاف بودن سطح دیوار و زمین را می سنجند. در معنای لغوی تراز به معنی میزان کردن سطوح است. از دیگر کاربرد های تراز می توان به برسی ناصافی سطوح و زاویه، برسی برآمدگی، پارامتر های هندسی سطوح و کنترل شیب سطوح اشاره کرد. این ابزار در بنایی، نجاری، سنگ تراشی،عکاسی و فیلم برداری و نقشه برداری مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی تراز از یک لوله شیشه ای که درون آن یک مایع سیال وجود دارد تشکیل شده است. حرکت مایع درون این لوله شیشه ای سنجش تراز بودن و نبودن سطوح را نشان می دهد. متداول ترین اندازه تراز ها 230mm و 600mm است که اکثر نیاز کاربران را پوشش می دهد.
تراز دستی که به آن تراز حبابی بنایی نیز گفته می شود. برخی از انواع تراز دستی دارای نقاله نیز می باشد که بسیار کار با آن ساده است. معمولاً ترازهای دستی دارای دوبطری است که بر روی آن دو علامت به صورت خط تقسیم کننده وجود دارد. هنگامی که حباب داخل مایع بین دو علامت قرار گیرد، نشان می دهد سطح مورد نظر صاف است. این تراز برای نشان دادن زاویه 0 ،90 و 45 درجه طراحی و ساخته شده است. در اکثر مواقع حباب های طراحی شده در این تراز قابلیت چرخش دارند تا در زوایای مختلف شیب را اندازه بگیرند. اگر سطح افقی باشد می بایست آن را در مرکز جسم قرار داده، اگر حباب در مرکز شیشه قرار گرفت تراز است. اگر سطح عمودی باشد تراز را مقابل سطح قرار داده اگر حباب در مرکز شیشه قرار بگیرد، سطح عمودی و صاف است. ترازهای بنایی بین طول های 20 الی 180 سانتی متر با توجه به کاربرد آن در دو نوع طراحی شده است.
جنس این تراز فلزی و مقاوم است و زمانی که حباب داخل مایع دقیقا بین دو خط قرار گیرد سطح مورد نظر شما صاف است. مگنت و آهنربای قوی داخل تراز این امکان را می دهد که سطوح فلزی را هم به آسانی تراز کنید.
از این تراز برای محیط های کاری تنگ که کاربر نیاز به تراز بودن سطح دارد استفاده می شود. این تراز طول کوتاهی دارد و مجهز به لبه های مخروطی و شکل کلی مستطیلی هستند. لازم به ذکر است که برخی از مدل های این تراز دارای برآمدگی هستند و برای مکان هایی که فضا محدود است، طراحی شده اند. این تراز می تواند دارای سه کپسول باشد.
بدنه این تراز می تواند پلاستیکی یا فلزی باشد و از لحاظ طرز کار مانند تراز دستی معمولی است.
در واقع نوعی تراز بنایی است که به جای حباب تراز از سنسور استفاده شده است. که این سنسور شیب، جهت شیب را با دقت 0.1 درجه توسط صفحه نمایشگر نشان می دهد. تراز دیجیتالی دارای نوع صنعتی نیز می باشد که دارای بدنه مسطح تمام فلزی و فاقد مگنت است و در دو نوع مسطح و چهارگوش ساخته شده است. این مدل در کارگاه ها بسیار پر کاربرد است. تراز صنعتی بسیار در برابر گرد و غبار و نفوذ آب آسیب پذیر است، به همین دلیل در جعبه های چوبی و آلومینیومی با محافظ عرضه می شود. تراز دیجیتالی مجهز به فریم فلزی، صفحه نمایشگر و مگنت است. این تراز در دو سایز 5 و 15 سانتی متر ساخته می شود. قیمت این تراز ها از ترازهای دارای مایع سیال پایین تر است. خواندن تراز دیجیتال بسیار ساده است و دارای یک کلید صفرکن و کلید ثبت می باشد.
در این مدل ترازها از یک چراغ ال ای دی برای بهتر دیده شدن کپسول تراز استفاده شده است. این مدل کاربرد ویژه ای در محیط های تاریک و کم نور دارد و کاربران می توانند به راحتی از آن ها استفاده کنند. نکته قابل توجه درباره این مدل این است که از آن جایی که این تراز دارای یک قطعه الکترونیکی است، باید توجه داشت که از نفوذ آب به داخل آن جلوگیری شود، مگر در صورتی که آب بندی شده باشد.
این تراز از لحاظ عملکرد مثل تراز دستی ساده یا کلاسیک است. تفاوت این مدل با مدل ساده در شکل ظاهری آن هاست. شکل سطح مقطع این ترازها، به شکل تیرآهن است و اکثراً فاقد ضربه گیر هستند.
از این تراز در انواع عملیات عمرانی، ساختمانی کاربرد دارد. از این تراز برای جلوگیری از خطا، ایجاد شیب دلخواه و عمود کردن سطح یا دیوار استفاده می شود. برخلاف تراز دستی این وسیله برای تراز کردن از سیال استفاده نمی کند و برای این کار از اشعه لیزر استفاده می کند. محدوده تراز لیزری بین 3 تا 5 درجه است. تراز های لیزری می توانند در کلاس های مختلفی تهیه شوند. هرچه کلاس لیزر بیشتر باشد، خطرناک تراست. لیزرهای کلاس بالا برای پوست و بینایی مضر است. رایج ترین نور تراز قرمز رنگ است. از این تراز در ساختمان سازی، ایجاد نمودن شیب مناسب، عمود کردن تراز و انواع سطوح، متصل نمودن ادوات و انواع تجهیزات به دیوار، دیوار های کاذب و پارتیشن بندی، نصب انواع مختلف سرامیک و کاشی، نصب و تراز کردن ستون و چسباندن کاغذ دیواری استفاده می شود.
تراز جیبی یا تراز کوچک در سایز کوچک طراحی شده است و عموماً دارای یک کپسول با قاب پلاستیکی یا فلزی است.
انواع تراز و به خصوص تراز دستی از پرکاربردترین ابزارآلات در مشاغلی مثل بنایی، نجاری، دیوارکشی و... است و شرکت های زیادی به تولید این کالا می پردازند. از مهم ترین شرکت های تولیدکننده این محصول می توان به تراز دستی رونیکس، توسن، کاپرو، دیوالت، استابیلا، لیت، استنلی، بوش، ام تی سی، یونیور، واستر و... اشاره کرد.
کاربران می توانند در سایت راندنو قیمت انواع تراز آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، ایرانی و...را از نمایندگان و عاملین فروش آن به صورت مستقیم دریافت کنند و در صورت نیاز از آن ها خرید نمایند.
