کنترل بار چیست و روش نصب آن چگونه است؟

کنترل بار چیست و روش نصب آن چگونه است؟ سؤالی که پاسخ آن می تواند برای کارشناسان برق صنعتی و مونتاژ کننده های انواع مدار و تابلو کاربردی باشد.

رله کنترل بار جایگزین مناسبی برای رله های بی متال است و در صنعت نیز کاربرد بسیار زیادی دارد. در این مقاله از مجله راندنو به پرسش کنترل بار چیست و روش نصب آن چگونه است؟ پاسخ می دهیم و به معرفی وظیفه کنترل آمپر و کاربردهای آن می پردازیم.

هم چنین نحوه تنظیم این رله را نیز بطور مفصل بررسی خواهیم کرد. با مجله راندنو همراه باشید…

آنچه در ادامه می خوانیم:

• کنترل بار چیست
• قیمت کنترل آمپر
• رنج کنترل بار
• مزایای استفاده از کنترل بار
• تفاوت کنترل بار و بی متال
• کنترل بار چگونه کار می کند؟
• طریقه نصب کنترل بار
• تنظیم کنترل بار دیجیتال و عیب یابی کنترل بار
• کنترل فاز بار
• سخن پایانی

کنترل بار چیست

این وسیله وظیفه حفاظت از تجهیزاتی مانند موتورهای الکتریکی و سایر تجهیزات تابلویی در برابر جریان اضافه بار را برعهده دارد. در صورت به وجود آمدن اضافه بار در مدار، این وسیله جریان الکتریکی مدار را قطع می کند.

به دلیل این که در خروجی این محصولات یک نوع رله قرار گرفته است، به آن رله کنترل بار نیز گفته می شود. کنترل کننده های بار به دو شکل سه فاز و تک فاز ارائه می شوند. از کنترل بار سه فاز و کنترل بار تک فاز می توان در انواع تابلوها، مدارها، الکتروموتورها و … استفاده کرد.

کنترل بار مدار الکترونیکی طول عمر بالایی دارد و استهلاک مکانیکی آن کم است. علاوه براین، کنترل بارها دقیق و مطمئن هستند و در تمامی شرایط بدون در نظرگیری دما مورد استفاده قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید: آموزش نصب تابلو برق | فرق تابلو برق صنعتی و خانگی؟

قیمت کنترل آمپر

برای خرید این رله و مشاهده کاتالوگ کنترل بار می توانید به سایت راندنو مراجعه کنید و با فروشندگان و نمایندگی های این تجهیزات به طور مستقیم در ارتباط باشید.

قیمت این محصولات به عواملی مانند برند، تعداد فاز، نوع کنترل بار، رنج جریان قابل تنظیم، نوع دیجیتال و یا آنالوگ بودن دستگاه، اتوماتیک و یا ساده بودن آن و … بستگی دارد. از برترین برندهای تولیدکننده این تجهیزات می توان به کنترل بار شیوا امواج، میکرومکس، برنا الکترونیک، صانت، فانوس سیستم و … اشاره کرد.

رنج کنترل بار

در ادامه موضوع کنترل بار چیست باید درباره رنج کنترل آمپر گفت. به کمک این وسیله می توان یک میزان جریان تنظیم شده را از مدار عبور داد. در نتیجه رله کنترل کننده های جریان، عبور مقدار جریان بیشتر و یا کمتر از حد تعیین شده را قطع می کنند. به همین دلیل، قابلیت تنظیم جریان برای آن ها وجود دارد.

رنج جریان این تجهیزات با یکدیگر متفاوت است و به محل کاربرد رله کنترل بار بستگی دارد. کنترل بار در رنج جریان های 60-24 آمپر، 30-12 آمپر، 15-6 آمپر، 10-4 آمپر، 5-1 آمپر، 50-5 آمپر و … تولید می شود.

بیشتر بخوانید: کنتاکتور چیست و چه کاربردی دارد؟

مزایای استفاده از کنترل بار

1. این محصولات جایگزین مناسبی برای رله های بی متال هستند.
2. قابلیت تنظیم جریان برای آن ها وجود دارد.
3. این تجهیزات دارای یک میزان تأخیر در هنگام وصل کردن جریان هستند. به همین دلیل، جریان ثابت و یکنواخت به مدار وارد می شود. علاوه بر این، میزان تأخیر نیز قابل تنظیم است.
4. عملکرد الکترونیکی این تجهیزات استهلاک زیادی ندارد و طول عمر آن ها را افزایش می دهد.
5. در تمامی شرایط محیطی می توان از این وسیله استفاده کرد زیرا دما، اثری بر روی عملکرد آن نمی گذارد.
6. کنترل کننده های بار اغلب دارای دو نوع قفل شونده و اتوماتیک هستند و یا می توانند هر دو حالت را داشته باشند.
7. استفاده از این ابزار مانع سوختن ژنراتورها، ترانس های قدرت و موتورهای سه فاز در هنگام اتصال کوتاه، اضافه بار و یا دو فاز شدن جریان می شود.

تفاوت کنترل بار و بی متال

در مقایسه کنترل بار و بی متال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• این ابزار اندازه گیری توسط ترانس های جریان بر روی هر خط قرار می گیرد و به صورت الکترونیکی عمل می کند. اما بی متال ها به طور مستقیم توسط حرارت خط و به صورت مکانیکی وارد عمل می شوند.
• حرارت محیط مقداری بر روی بی متال ها اثر می گذارد اما کارکرد رله کنترل کننده های بار تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
• در مدار قدرت، بی متال ها مستقیم به سه فاز متصل می شوند. اما در کنترل بار، سه فاز قرار گرفته شده در بالای وسیله با سیم نازکی به مدار وصل می شود و در نتیجه هیچ ارتباط مستقیمی با مدار ندارد.

بیشتر بخوانید: تفاوت کلید مینیاتوری و محافظ جان

کنترل بار چگونه کار می کند؟

یکی از مهم ترین موضوع ها در مبحث کنترل بار چیست این است که این وسیله چگونه کار می کند. این رله دارای سه ترانس کوچک جریان است که جریان هر فاز را همانند یک آمپرمتر اندازه گیری می کند و با جریانی که اپراتور آن را تنظیم کرده است، مقایسه می کند.

در صورتی که جریان افزایش یابد و یا هرگونه تغییری در آن رخ دهد، رله وارد عمل می شود و مدار را قطع می کند. گاهی برای افزایش دقت و بهبود عملکرد رله، از یک پیچ تنظیم زمان تأخیر نیز استفاده می کنند.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع رله و کاربردهای آن

طریقه نصب کنترل بار

این تجهیزات همانند بی متال ها بعد از کنتاکتور قرار می گیرند و نصب می شوند. برای نصب این رله باید سه سیم دارای جریان را از سه کانال روی رله (حفره) عبور دهیم. در مدار فرمان کنتاکتور، ترمینال های 15 و 16 را به صورت سری می بندیم.

ترمینال 18 در زمان قطع به عنوان سیگنال های هشدار استفاده می شود. تغذیه کنترل بار نیز به ترمینال تغذیه یعنی a1 و a2 در مدار متصل می شود. پس از نصب به این نکته توجه کنید که جریان AC در مدار جهت خاصی ندارد و عبور این جریان از داخل کانال ها در کارکرد دستگاه تأثیری ایجاد نمی کند.

تنظیم کنترل بار دیجیتال و عیب یابی کنترل بار

پیش تر به موضوع کنترل بار چیست پرداختیم. حال باید درباره نحوه تنظیم آن بدانیم. نحوه تنظیم و عیب یابی این رله دیجیتال بسیار راحت تر از نوع آنالوگ است زیرا در نوع دیجیتال به دلیل مجهز بودن به نمایشگر، پارامترها نمایش داده شده و خطا بر روی آن ها نیز نشان داده می شود. در ادامه به معرفی هر یک از این خطاها خواهیم پرداخت:

1. هنگامی که عملکرد مدار درست نباشد و یا خطایی در جریان وجود داشته باشد، رله قطع می شود و همزمان چراغ چشمک زن مربوط به هشدار روشن می شود. هم چنین اگر این رله آنالوگ نباشد، پیام خطا بر روی نمایشگر نمایان می شود.
2. هنگامی که جریان افزایش بیابد و قطع این وسیله به این دلیل باشد، کلمه Lod بر روی نمایشگر ظاهر می شود و همزمان چراغ چشمک زن OL روشن می شود.
3. در صورتی که جریان کم شود و قطعی کنترل بار به این دلیل باشد، کلمه Unc بر روی نمایشگر ظاهر شده و همزمان چراغ چشمک زن UL روشن می شود.
4. اگر رله به دلیل هماهنگ نبودن میزان جریان عبوری از مدار با جریان تنظیم شده کنترل بار قطع شده باشد، چراغ چشمک زن A% روشن شده و عبارت Ubc بر روی صفحه نمایش آن ظاهر می شود.

در صورتی که هر یک از وضعیت های بالا اتفاق افتاد، به سه روش زیر می توان دستگاه را ریست کرد:

• با قطع و وصل منبع تغذیه رله برای چند ثانیه
• به کمک کلید ریست که بر روی دستگاه تعبیه شده است.
• ریست اتوماتیک که با اتصال دو ترمینال T1 و T2 بعد از 1 دقیقه انجام می شود.

کنترل فاز بار

همان طور که پیش تر گفته شد، در مدارها و ساختمان الکتروموتورها به تجهیزاتی نیاز داریم که به کمک آن بتوان اختلالات ولتاژ (کنترل فاز) و هم چنین اختلالات جریان (کنترل) را اندازه گیری و تنظیم کرد. همان طور که از اسم کنترل فاز- بار پیدا است، این محصول ترکیبی از دو دستگاه کنترل بار و کنترل فاز است.

این دو رله در مدارها کنار یکدیگر قرار می گیرند. هم چنین به یک آمپرمتر و CT گوربالانس نیز نیاز است. دستگاه کنترل فاز بار این 4 تجهیز را در خود جای داده است. پس یک دستگاه کنترل بار و فاز تمام وظایف مربوط به دو فوق را به تنهایی انجام می دهد.

سخن پایانی

در این مقاله به موضوع کنترل بار چیست پرداختیم. این تجهیزات یکی از پرکاربردترین لوازم برقی در برق صنعتی به شمار می آیند. به طور کلی استفاده از تجهیزات حفاظت کننده و کنترل کننده در مدار سبب افزایش ایمنی و طول عمر تجهیزات می شود.

به کمک این محصولات می توان الکتروموتور را از آسیب دیدن محافظت کرد و به صورت لحظه ای میزان جریان عبوری از مدار، شدت ولتاژ و عوامل دیگر را بررسی کرد و سپس با میزان استاندارد تنظیم کرد. به همین دلیل استفاده از آن ها امری ضروری است.