در پاسخ به سؤال بالاست چیست باید گفت که بالاست در واقع یکی از تجهیزات برقی مهم محسوب می شود. بالاست وظیفه تبدیل و کنترل جریان برق ورودی لامپ و چراغ را برعهده دارد.
این وسیله برای روشنایی بسیاری از چراغ ها و لامپ ها همچون لامپ مهتابی، لامپ فلورسنت، لامپ گازی، لامپ ال ای دی و … لازم و ضروری است. برخی از لامپ ها بدون وجود بالاست کار نمی کنند و در صورت کار کردن، خیلی زود دچار مشکل و خرابی می شوند و از کار می افتند. به عنوان مثال، پنل ال ای دی و بسیاری دیگر از پنل ها به ترانس روشنایی یا بالاست نیاز دارند.
بالاست که به آن ترانس نیز گفته می شود، در اصل یکی از بخش های مهم برای اتصال برخی از لامپ ها است که بدون آن روشنایی غیرممکن خواهد بود. در این مقاله به سؤال بالاست چیست پاسخ می هیم و کاربرد این وسیله را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید…
آنچه در ادامه می خوانیم:
- بالاست یا ترانس چیست
- وظیفه بالاست
- بالاست چگونه کار می کند؟
- ضرورت استفاده از بالاست
- انواع بالاست الکترونیکی
بالاست یا ترانس چیست؟
بالاست (Ballast) یا ترانس یک نوع مقاومت الکتریکی محسوب می شود که جریان برق را متناسب با نوع لامپ تنظیم می کند تا مقدار معین از جریان برق وارد لامپ شود. بنابراین وظیفه اصلی این محصول، کنترل و تنظیم جریان است.
بالاست در اوایل دهه 1950 برای اولین بار در شرکت جنرال الکتریک مطرح شد. پس از آن، سم برمن و رودی وردربر اولین افرادی بودند که از بالاست در کارخانه های خود استفاده کردند.
در حال حاضر بیش از 300 شرکت بزرگ در دنیا همچون فیلیپس و … به تولید انواع ترانس روشنایی و بالاست الکترونیکی می پردازند.
حال که پاسخ سؤال بالاست چیست را پیدا کردید، خوب است بدانید بالاست ها در انواع و مدل های مختلف در بازار موجود هستند که هرکدام ویژگی های مخصوص به خود را دارند و برای لامپ خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.
بالاست در روشنایی لامپ دو وظیفه اصلی برعهده دارد:
- زمانی که می خواهیم لامپ را روشن کنیم، این محصول سبب افزایش جریان برق می شود و زمانی که لامپ روشن شد، میزان اولیه جریان برق را کاهش می دهد تا این جریان به میزان مورد نیاز، به لامپ برسد.
- نقش دوم ترانس، بعد از روشنایی لامپ است. این قطعه بعد از روشنایی وظیفه دارد که تمامی ولتاژ را دریافت نکند. ترانس بسته به نوع لامپ، میزان جریان و ولتاژ را دریافت می کند.
بیشتر بخوانید: لامپ فلورسنت چیست | هر آنچه باید درباره لامپ فلورسنت و انواع آن بدانید
وظیفه بالاست
همان طور که در تعریف بالاست چیست گفتیم، بالاست نوعی تجهیز برقی برای لامپ ها است که به طور کلی وظیفه کنترل و تنظیم جریان برق را برعهده دارد. متداول ترین وظیفه بالاست! اما اگر بخواهیم به طور دقیق تر راجع به وظیفه بالاست صحبت کنیم، باید بگوییم که این محصول دو وظیفه اصلی دارد که عبارتند از:
- تولید ولتاژ بالا و مناسب برای روشن شدن لامپ مهم ترین وظیفه بالاست است. زیرا برخی از لامپ ها برای روشن شدن و همچنین یونیزه شدن گاز داخل آن ها، به ولتاژ بالا یعنی 600 ولت نیاز دارند.
- وظیفه مهم دیگر بالاست، کنترل جریان برق است. ولتاژ لامپ برای روشن شدن توسط ترانس بالا می رود. این لامپ برای روشن ماندن نیز به ولتاژ مناسب احتیاج دارد. بنابراین بعد از روشن شدن لامپ، بالاست وظیفه دارد که جریان برق متناسب با لامپ را تولید کند و آن را کنترل نماید. علاوه بر این، بعد از روشن شدن و یونیزه شدن گاز داخل لامپ، مقدار مقاومت اهمی مربوط به لامپ کاهش می یابد و از این رو بالاست باید به کنترل جریان برق بپردازد.
استفاده از بالاست مصرف انرژی را کاهش می دهد و سبب راه اندازی ساده تر لامپ و چراغ می شود. این وسیله باعث می شود شار نوری لامپ استاندارد باشد و به کمک آن می توان چندین لامپ را به صورت موازی روشن کرد.
بیشتر بخوانید: مصرف برق انواع لامپ
بالاست چگونه کار می کند؟
در پاسخ به سؤال بالاست چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است باید گفت که پس از روشن شدن و وارد شدن ولتاژ بالا به لامپ، بالاست به صورتی کار می کند که ولتاژ دو سر لامپ را کاهش می دهد و در صورتی که این کار توسط بالاست انجام نشود، لامپ دچار آسیب و یا سوختگی می گردد.
هنگامی که هنوز جرقه ای در لامپ صورت نگرفته است، مقاومت پایین است. به همین دلیل جریان بسیار زیادی از لامپ عبور می کند که این موضوع سبب آسیب رساندن به لامپ می شود. در ساختار این وسیله از رزین یا موادی مشابه استفاده شده است که از آن طریق، از ترانس محافظت می شود و این وسیله در برابر رطوبت و لرزش از خود مقاومت نشان می دهد.
هنگامی که لامپ خاموش است، تیوپ لامپ نیز سرد است و عمل یونیزاسیون صورت نگرفته است. برای راه اندازی لامپ از یک استارتر یا جرقه زن استفاده می شود تا ولتاژی معادل 4000 ولت ایجاد کند. این ولتاژ بالا در مدت زمانی کمتر از 20 ثانیه تیوپ لامپ را گرم کرده و به عمل یونیزاسیون کمک می کند.
پس از انجام این عملیات، بالاست از مدار خارج می شود و جریان ورودی را کنترل و تنظیم می کند. می توان گفت بالاست مراحل زیر را انجام می دهد:
- جرقه زنی
- گرم کردن لامپ
- اعمال ولتاژ
- تنظیم و کنترل جریان
- حفاظت از لامپ و چراغ
بیشتر بخوانید: پنل ال ای دی چیست | انواع پنل روشنایی توکار و روکار کدام است؟
ضرورت استفاده از بالاست
در ادامه موضوع بالاست چیست باید به ضرورت استفاده از آن بپردازیم. این محصول جزو یکی از لوازم و تجهیزات ضروری برای روشن شدن انواع لامپ است. بدون استفاده از این محصول، لامپ روشن نمی شود یا در صورت روشن شدن دچار سوختگی و آسیب می گردد. حتی در بهترین حالت اگر دچار سوختگی نشود، در طول عمر و عملکرد لامپ تأثیر منفی خواهد داشت و طول عمر لامپ به شدت کم می شود.
بنابراین می توان گفت که نصب بالاست در لامپ بسیار ضروری است. نصب درست ترانس روشنایی می تواند طول عمر لامپ را افزایش دهد. حتی در مواردی که بالاست دچار مشکل شده باشد و یا به درستی نصب نشده باشد، لامپ صدای وزوز می دهد و یا در روشنایی لامپ اختلال ایجاد می کند و دچار سوسو زدن آن می شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید لامپ مناسب برای منزل
انواع بالاست الکترونیکی
بالاست الکترونیکی در انواع و مدل های مختلف تولید و به بازار عرضه می شود که درباره انواع بالاست باید گفت که به طور کلی این محصول به 4 دسته تقسیم بندی می شوند. این چهار دسته عبارتند از:
بالاست های بسیار سریع
یکی از انواع این بالاست ها، بالاست خیلی سریع است که معمولاً انرژی بیشتری نسبت به دیگر بالاست ها دارد و گرما و ولتاژ را به طور همزمان به کاتد وارد می کند.
بالاست سریع
نوع دیگر این محصول بالاست سریع است و بیشتر برای استفاده در سیکل های طولانی مناسب است. این تجهیزات برای مکان هایی که دائم لامپ خاموش و روشن می شود، مناسب نیستند. علاوه بر این، بهترین بالاست برای صرفه جویی در مصرف انرژی و برق همین بالاست است.
بالاست استارت قابل برنامه ریزی
در ادامه مبحث بالاست چیست به بررسی انواع بالاست پرداختیم. یکی دیگر از انواع بالاست های الکترونیکی این بالاست است که با توجه به قابل برنامه ریزی بودن آن بسیار پیشرفته تر از سایر ترانس ها است.
از آنجاییکه که این نوع بالاست مقاومت و دوام خوبی در برابر بیشترین تعداد استارت لامپ را دارد، برای محیط ها و مکان هایی که لامپ دائم در حال خاموش و روشن شدن است و یا محیط هایی که لامپ های آن دارای سنسور حرکتی هستند، بسیار مناسب است.
بالاست استارت ترکیبی
نوع آخر ترانس ها، بالاست با استارت ترکیبی است و از اجزای مختلف مثل سوئیچ الکترونیکی، مدار گرم کننده الکترود، سیم پیچ مغناطیسی و ترانس با هسته تشکیل شده است. این محصول به قطعه ای به نام مدار جداکننده الکترود نیز مجهز است که باعث می شود مدار گرم کننده الکترود بعد از استارت لامپ جدا شود.
