کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان تنها به صنعت برق محدود نمی شود. از کابل فرمان در ساخت و راه اندازی آسانسور، صنعت حمل و نقل، صنعت پتروشیمی و … استفاده می شود. کابل کنترل یک کابل یک یا چند رشته است که هرکدام از رشته های آن وظیفه انتقال سیگنال های حفاظتی، اندازه گیری و کنترلی را برعهده دارند.
این کابل ها در محیط های صنعتی وظیفه ارسال فرمان ها در جهت کنترل تجهیزات را برعهده دارند. از دیگر کاربردهای این کابل ها می توان به اتصال دستگاه های موجود در خطوط تولید اشاره کرد. اگر قصد دارید بدایند که کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان چیست؟ تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
کابل کنترل چیست؟
کابل کنترل یا کابل فرمان نوعی کابل برق از نوع فشار ضعیف است که از چند هادی یا به اصطلاح رشته تشکیل شده است. این کابل ها در برنامه های اتوماسیون، اندازه گیری، کنترل، حفاظت و … مورد استفاده قرار می گیرند. کابل های فرمان به انتقال فرآیندهای اتوماتیک همچون اندازه گیری و حفاظت کمک می کنند. کابل های کنترل در انواع مختلفی به بازار عرضه می شوند. این کابل ها در سیگنال هایی با ولتاژ و جریان پایین کاربرد دارند.
در موضوع کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان باید گفت یکی از مهم ترین نکات در این کابل ها، توجه به محدوده دمایی آن ها است. این کابل ها در مکان هایی با دمای بالا بااحتیاط استفاده می شوند. کابل های کنترل می توانند هادی هایی از نوع افشان، نیمه افشان و مفتول داشته باشند.
انواع کابل فرمان
در موضوع کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان به انواع کابل فرمان اشاره خواهیم کرد. ابن کابل ها در دو نوع کابل کنترل شیلددار و بدون شیلد عرضه می شوند.
انواع کابل براساس شیلد
کابل های فرمان براساس شیلددار بودن یا فاقد شیلد بودن به دو دسته تقسیم بندی می شوند. کابل کنترل شیلددار یکی از بهترین انواع کابل فرمان است که در اغلب صنایع از آن استفاده می شود. کابل های شیلددار دارای هادی های مسی هستند و ولتاژ آن ها در بازه 300 تا 500 ولت است. این کابل ها در مدل های مختلفی از لحاظ تعداد رشته و سطح مقطع عرضه می شوند.
کابل شیلددار کنترل در لایه خارجی خود دارای محافظ و شیلد است که از کابل دربرابر عوامل مختلف محافظت می کند. این کابل ها معمولاً در مکان هایی که کابل دائما در حال حرکت و جابه جایی است، استفاده می شوند. شیلد کابل فرمان اغلب از جنس پلی استر ساخته شده است و تمامی بخش های کابل را در برگرفته است.
ضخامت این شیلدها اغلب تا 1 میلی متر است و عملکرد بسیار خوبی در مکان هایی که میدان مغناطیسی وجود دارد از خود نشان می دهند.
شیلد به کار رفته در این کابل ها از جنس مس یا آلومینیوم است. در نوع شیلددار شیلد به صورت بافته شده است و از دریافت نویزهای الکترومغناطیسی جلوگیری می کند.
انواع براساس شکل هادی
این کابل ها براساس شکل ظاهری سطح مقطع می توانند در دو نوع زیر تولید شوند:
- کابل کنترل مقطع گرد: این کابل ها از نوع مفتولی، افشان و نیمه افشان هستند و مقطعی شبیه به سایر کابل ها دارند.
- کابل کنترل مقطع تخت: کابل های تخت سطح مقطع نواری دارند و تمامی رشته ها به صورت موازی کنار هم قرار گرفته اند.
انواع براساس جنس هادی
در ادامه موضوع کابل کنترل چیست باید گفت این کابل ها براساس شکل ظاهری هادی به چند دسته تقسیم بندی می شوند. کابل فرمان می تواند هادی افشان، مفتول و یا نیمه افشان داشته باشد. کابل کنترلی افشان بیشترین کاربرد را در صنعت دارد. این کابل ها دارای هادی مسی نرم کلاس 5 و آنیل شده هستند.
کابل فرمان افشان می تواند به برق شهری متصل شود و در سیم کشی ساختمان نیز مورد استفاده قرار بگیرد. تعداد رشته های این کابل از 2 تا 40 رشته متغیر است و اندازه آن اغلب در بازه 0.5 تا 2.5 میلیمتر مربع است.
انواع براساس عایق
کابل فرمان براساس ساختار و مدلی که دارد، در دو مدل عایق ساخته می شود. یک مدل عایق این کابل از جنس پی وی سی است که می تواند در محدوده دمایی 5 تا 40 درجه سانتی گراد مورد استفاده قرار بگیرد. نوع دیگر این کابل ها عایق های سیلیکون رابر دارد، به همین دلیل در بازه دمایی منفی 50 تا مثبت 200 درجه می توان از آن استفاده کرد. این کابل ها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
کابل کنترل YY (YSLY / HSLH)
این کابل ها بدون شیلد عرضه می شوند و نوعی کابل همه کاره به حساب می آیند. این محصولات می توانند در برابر تنش های جزئی از خود مقاومت نشان دهند. این کابل ها بدون حفاظ مکانیکی و سیم فولادی عرضه می شوند.
کابل کنترل CY (YSLCY / HSLCH)
یکی از موضوعات مهم در مقاله کابل فرمان چیست بررسی انواع این کابل ها است. کابل فرمان CY نوع دیگری از این کابل ها است. این کابل ها به صورت چند هسته، انعطاف پذیر و با پلی استر عرضه می شوند. کابل های CY نسبت به نوع اول مقاومت بیشتری در برابر تداخلات الکترومغناطیسی از خود نشان می دهند. همچنین محافظ های EMI به صورت کلی یا جداگانه روی هر هسته دارند.
کابل کنترل SY (YSLYSY / HSLHSH)
این کابل ها مقاومت بالایی دارند و در مکان هایی با تنش مکانیکی زیاد از آن ها استفاده می شود. کابل های SY کابل هایی منعطف هستند و محافظی از جنس سیم فولادی گالوانیزه یا نوار GSWB دارند. نوع کابل کنترل ضد آب و روغن نیز به بازار عرضه می شود که یک لایه عایق از جنس کامپاند لاستیک دارد. این کابل ضد فرسایش است و در محیط های صنعتی با شرایط خاص از آن ها استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کابل برق و کاربرد آن ها
وظایف کابل فرمان
کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان گسترده است و در این بخش از مقاله به بررسی کاربرد این کابل ها می پردازیم:
انتقال سیگنال
کابل فرمان در هر صنعتی که نیاز به انتقال فرمان های کنترلی باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. کابل های کنترل یک یا چند رشته دارند که هرکدام از این رشته ها وظیفه انتقال سیگنال های کنترلی را برعهده دارند.
در واقع اصلی ترین وظیفه این کابل ها انتقال سیگنال های آنالوگ، سیگنال های دیجیتال و ارسال نتایج حاصل از جریان، انرژی، ولتاژ و توان است.
برقراری ارتباط
از مهم ترین کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان می توان به وظیفه برقراری ارتباط میان دستگاه های یک خط تولید اشاره کرد. به کمک کابل های فرمان می توان باز و بسته کردن کلیدهای صنعتی را انجام داد. نمونه هایی از کابل کنترل، ارتباط میان یونیت های داخلی و خارجی کولر گازی را ممکن می کند.
در سیستم های تله متری (سیستم اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات از یک یا چند ایستگاه دور از مرکز و انتقال داده ها از طریق یک سیستم اتوماتیک) این کابل ها کاربرد بسیار زیادی دارند.
همچنین در خطوط تولید، مونتاژ اتوماتیک و دستی، تجهیزاتی که مدام در حال حرکت هستند، ماشین ها و دستگاه های گوناگون از این کابل استفاده می شود.
استفاده در صنعت رباتیک
یکی از مهمترین کاربردهای کابل کنترل استفاده در صنعت رباتیک و ساخت تجهیزات هوشمند است. در ربات های ثابت و متحرک از کابل کنترل جهت ارسال فرمان و دریافت آن استفاده می شود. همچنین این کابل جهت دریافت سیگنال ها و بررسی عملکرد بخش های مختلف ربات نیز به کار گرفته می شود.
آسانسور و بالابر
نوعی از کابل های فرمان در ساختار آسانسور به کار می روند. این کابل ها سبب ارتباط بین تابلو فرمان و کابین آسانسور می شوند. به این نوع کابل های فرمان، تراول کابل نیز گفته می شود. از این کابل ها در بالابر و جرثقیل نیز استفاده می شود.
اندازه گیری و کنترل
در برخی از صنایع همچون نساجی، دستگاه های CNC، چاپ و پتروشیمی از این کابل ها برای اندازه گیری و کنترل استفاده می شود. این کابل ها فرمان ها را جهت ادامه کار ارسال و دریافت می کنند.
از کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان می توان به این نکته اشاره کرد که در پست های فشارقوی و نیروگاه ها برای انتقال فرمان ها، اندازه گیری پارامترها و کنترل آن ها در سیستم های الکتریکی از این کابل ها استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید کابل کنترل یا کابل فرمان
مزایای استفاده از کابل کنترل
در ادامه مقاله کابل کنترل چیست به بررسی مزایای استفاده از کابل کنترل در صنعت می پردازیم:
- استفاده از این کابل ها سب می شود تا آسیب رسیدن به تجهیزات و دستگاه های خط تولید به حداقل میزان خود برسد. زیرا کابل های کنترل در برابر نوسانات سیگنال از خود مقاومت نشان می دهند.
- کابل فرمان مقاومت بالایی دارد و استفاده از آن هزینه های تعویض کابل و کابل کشی جدید را تا حد زیادی کاهش می دهد.
- استفاده از این کابل ها سبب می شود تا بتوان از تیرهای قدیمی که قابلیت نصب کابل جدید را ندارند استفاده کرد. کابل کنترل به ظرفیت آن ها اضافه می کند.
- در ادامه موضوع کابل کنترل چیست باید گفت این کابل ها در شرایط آب و هوایی مختلف از خود مقاومت نشان می دهند و از نوع شیلددار آن می توان در محیط هایی با شرایط فیزیکی سخت تر استفاده کرد.
- این کابل ها به راحتی نصب می شوند و می توان آن ها را روی سینی، کانال و … قرار داد.
راهنمای خرید کابل فرمان
در این مقاله به بررسی کاربرد کابل کنترل یا کابل فرمان پرداختیم. نکات بسیار زیادی وجود دارد که باید پیش خرید کابل کنترل به آن ها توجه کنید:
- محدوده دمایی که کابل می تواند در آن به عملکرد خود ادامه دهد را بررسی کنید. عایق XLPE مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به PVC دارد، پس اگر با تنش های حرارتی مواجه هستید، از کابل کنترل با عایق XLPE استفاده کنید.
- براساس نوع و محل استفاده باید کابل فرمان مناسب را انتخاب کنید. در برخی از مکان ها کابل های کنترل باید آرموردار، شیلددار و … باشند. کابل های شیلددار در مکان هایی که نویز و اختلالات الکترومغناطیسی وجود دارد، مناسب هستند.
- سایز، تعداد رشته و نوع هادی کابل های فرمان نکات بسیار مهمی هستند که باید پیش از خرید کابل به آن ها توجه کنید.
- برند و شرکت سازنده کابل نیز بر روی قیمت کابل اثرگذار است و پیش از خرید باید به آن توجه شود. از برترین برندهای تولیدکننده کابل کنترل می توان به خراسان افشارنژاد، سیمیا، دامغان، همدان، البرز الکتریک نور، مسینا کابل و … اشاره کرد.
