آموزش کار با مولتی متر و استفاده صحیح از آن، به شما کمک می کند تا فعالیت های مرتبط با آن را به آسانی انجام دهید. مولتی متر (Multimeter) یا آوومتر (AVOmeter) ابزاری است که می تواند کمیت های الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی و … را اندازه گیری کند و جزء ابزار دقیق و اندازه گیری محسوب می شود. مولتی متر به عنوان آمپرمتر، ولت متر و اهم متر عمل می کند بنابراین کاربرد فراوانی دارد. همچنین مولتی متر می تواند دما و تست پیوستگی جریان را اندازه گیری کند.
اگر تمایل دارید تا از آموزش کار با مولتی متر استفاده نمایید، پس با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- آشنایی با ساختار مولتی متر
- آشنایی انواع مولتی متر
- نحوه عملکرد مولتی متر
- آشنایی با انواع جریان
- روش اندازه گیری جریان با مولتی متر
- روش اندازه گیری ولتاژ با مولتی متر
- روش اندازه گیری مقاومت با مولتی متر
- روش اندازه گیری فرکانس با مولتی متر
- روش اندازه گیری تست دیود و ترانزیستور با مولتی متر
- اندازه گیری مقدار ظرفیت خازن با مولتی متر
- اندازه گیری مقدار حرارت با مولتی متر
- نکات ضروری در هنگام کار با مولتی متر
آشنایی با ساختار مولتی متر
مولتی متر متشکل از 4 بخش زیر است:
- صفحه نمایشگر: داده اندازه گیری شده بر روی این صفحه نمایش داده می شود.
- سلکتور: از طریق سلکتور می توان ولتاژ، جریان یا مقاومت را انتخاب کرد.
- پورت: پورت قسمتی برای وصل شدن پراب ها است.
- پراب: مولتی متر حاوی دو پراب به رنگ قرمز و مشکی است که پراب مشکی رنگ به پورت COM و پراب قرمز رنگ به پورت دیگر متصل می شود.
آشنایی با انواع مولتی متر
برای آموزش کار با مولتی متر ابتدا باید با انواع مولتی مترها آشنا شوید. مولتی مترها براساس نحوه نمایش خروجی به دو دسته دیجیتال و آنالوگ تقسیم می شوند.
مولتی متر آنالوگ
مولتی متر آنالوگ یا مولتی متر عقربه ای نسل قدیمی این ابزار است که نتیجه اندازه گیری را به کمک یک عقربه نشان می دهد.
مولتی متر دیجیتال
این نوع مولتی متر مقدار اندازه گیری شده را به شکل عددی نمایش می دهد بنابراین خواندن مولتی متر دیجیتال آسان تر است و اندازه گیری با آن دقیق تر از مولتی متر آنالوگ است. مولتی متر دیجیتال دارای دو نوع زیر است:
- مولتی متر رومیزی: مولتی متر رومیزی یکی از انواع مولتی مترهای دیجیتال محسوب می شود که دقت بالایی دارد.
- مولتی متر انبری یا کلمپی: سر این نوع مولتی متر به شکل انبر است که به وسیله آن می توان جریان در مدار را اندازه گیری کرد. اندازه گیری توسط این ابزار با تشخیص میدان مغناطیسی اطراف یک سیم واحد انجام می شود.
همچنین مولتی متر دیجیتال می تواند در محدوده خودکار یا دستی باشد:
- مولتی تر دیجیتال محدوده خودکار (Auto Range): مولتی مترهای نوع پیشرفته معمولاً دارای محدوده خودکار هستند یعنی می توانند براساس آنچه که اندازه گیری می کنند محدوده خود را به صورت خودکار تغییر دهند.
- مولتی متر دستی: در این نوع مولتی متر محدوده آن باید متناسب با آنچه اندازه گیری می شود به صورت دستی تنظیم شود.
بیشتر بخوانید: مولتی متر چیست و چه اجزایی دارد | آشنایی با آوومتر
نحوه عملکرد مولتی متر
برای اندازه گیری جریان، ولتاژ و مقاومت توسط مولتی متر، یک دستگیره دایره ای شکل وجود دارد که قابل چرخش است تا از طریق آن بتوان مولتی متر را از حالت اندازه گیری ولتاژ به اندازه گیری جریان و … تغییر داد.
برای تست هر یک از کمیت ها، باید پروب های تست را به جک های مولتی متر متصل کرد و سرهای دیگر آن را به مدار مورد آزمایش متصل کرد. پس از اندازه گیری کمیت موردنظر، خروجی براساس نوع صفحه نمایشگر (عقربه ای یا دیجیتال) نمایش داده می شود.
آشنایی با انواع جریان
جریان الکتریکی دو نوع دارد:
- جریان مستقیم (DC): بار الکتریکی در جریان مستقیم در یک جهت عبور می کند. اغلب لوازم الکترونیکی ا زجریان مستقیم استفاده می کنند.
- جریان متناوب (AC): بار الکتریکی به طور متناوب تغییر جهت می دهد.
روش اندازه گیری جریان از طریق مولتی متر
برای اندازه گیری جریان DC باید کلید سلکتور دستگاه را بر روی بخش DC-mA قرار دهید و پراب مشکی رنگ را در محل COM و پراب قرمز رنگ را در محل mA (برای جریان کم) و یا 20A (برای جریان بالا) قرار دهید. همچنین باید پراب ها را در مدار به صورت سری قرار دهید.
روش اندازه گیری ولتاژ با مولتی متر
برای اندازه گیری ولتاژ با مولتی متر دو حالت وجود دارد:
روش اندازه گیری ولتاژ مستقیم (DC)
برای اندازه گیری ولتاژ مستقیم (DC) در این بخش از آموزش کار با مولتی متر باید کلید سلکتور را بر روی ولتاژ DC (علامت _ ) قرار دهید که در این محدوده اعداد مختلفی وجود دارد. برای مثال اگر کلید سلکتور را بر روی 200m قرار دهید یعنی دستگاه می تواند ولتاژهای بین صفر تا 200 میلی وات را اندازه گیری کند. حال باید پراب مشکی رنگ را در محل COM و پراب قرمز رنگ را در محل V/F/Ω قرار دهید.
نکته مهم در هنگام اتصال پراب ها آن است که باید پراب ها به درستی متصل شوند در غیراینصورت مقدار ولتاژ با علامت منفی نمایش داده می شود.
در برخی از مولتی مترها دکمه قرمزی برای تست باتری وجود دارد که با فشردن آن و حرکت عقربه تا نیمه می توان از سالم بودن باتری اطمینان حاصل کرد. برای اندازه گیری ولتاژ باتری ها باید کلید سلکتور در بخش ولتاژ را بر روی درجه 10 قرار داد و مقدار را از روی خط مدرج بین صفر تا 10 خواند که در اینصورت عقربه بین 4 تا 6 قرار می گیرد و تقریباً ولتاژ 4.5 ولت نمایش داده می شود.
همچنین ممکن است با کلید دو حالته در برخی از این دستگاه ها (+ -) مواجه شوید که این کلید دو حالته برای مواقعی است که ولتاژگیری عقربه در جهت مخالف حرکت شود که بجای عوض کردن پراب ها، کلید را در حالت دیگر قرار می دهند تا ولتاژ را بخوانند.
روش اندازه گیری ولتاژ متناوب (AC)
برای اندازه گیری ولتاژ متناوب توسط مولتی متر باید کلید سلکتور را بر روی ولتاژ AC (علامت ~) قرار دهید که مجدداً در این محدوده نیز اعداد مختلفی را مشاهده می کنید مثلاً اگر کلید سلکتور را بر روی 2V قرار دهید مولتی متر ولتاژهای بین صفر تا 2 ولت متناوب را اندازه گیری می کند. همچنین باید پروب مشکی را در محل COM و پروب قرمز را در محل V/F/Ω قرار دهید. دقت داشته باشید که تفاوتی ندارد که پروب ها را از کدام طرف به ولتاژ متصل کنید زیرا ولتاژ متناوب قطب منفی و مثبت ندارد.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید تجهیزات ابزار دقیق
روش اندازه گیری مقاومت با مولتی متر
در ادامه آموزش کار با مولتی متر به روش اندازه گیری مقاومت با مولتی متر می پردازیم.
برای اندازه گیری مقاومت از طریق مولتی متر باید کلید سلکتور آن را بر روی قسمت Ω قرار دهید که در این قسمت اعداد مختلفی (200k ،2k ،20k، 200k، 2M و 20M) نوشته شده است.
بعنوان مثال هنگامی که کلید سلکتور را بر روی عدد 200 قرار می دهید، یعنی این دستگاه می تواند مقاومت های بین صفر تا 200 اهم را اندازه گیری کند. لازم به ذکر است که برای اندازه گیری مقاومت باید، پراب مشکی را در محل COM و پراب قرمز رنگ آن را در محل V/F/Ω که بر روی دستگاه مشخص شده قرار دهید تا مقدار مقاومت اندازه گیری شده بر روی صفحه نمایش داده شود.
بهتر است بدانید چنانچه دستگاه نتواند مقدار مقاوت را بخواند، عدد 1 نمایش داده می شود که در این صورت باید کلید سلکتور را تغییر دهید همچنین اگر دستگاه در تمامی وضعیت ها عدد 1 را نشان دهد نشانه خرابی مقاومت است.
روش اندازه گیری فرکانس با مولتی متر
برای اندازه گیری فرکانس توسط این دستگاه باید کلید سلکتور را بر روی بخش فرکانس (20KHZ) قرار دهید و پراب مشکی رنگ را در محل COM و پراب قرمز رنگ را در محل V/F/Ω قرار دهید.
روش اندازه گیری تست دیود و ترانزیستور با مولتی متر
در این بخش از آموزش کار با مولتی متر به آموزش اندازه گیری تست دیود و ترانزیستور با مولتی متر می پردازیم.
همانطور که در ابتدای این مقاله گفتیم، مولتی متر قادر به اندازه گیری تست دیودها و ترانزیستورها است. برای اندازه گیری آنها باید کلید سلکتور را بر روی قسمت تست دیود قرار دهید سپس پراب مشکی رنگ مولتی متر را در نقطه COM و پراب قرمز رنگ را در نقطه V/F/Ω قرار دهید.
اندازه گیری مقدار ظرفیت خازن با مولتی متر
برای اندازه گیری میزان ظرفیت خازن به کمک این دستگاه باید پایه های خازن را در محلی که بالای دستگاه با علامت CX مشخص شده است قرار دهید. سپس کلید سلکتور را در بخش CX قرار دهید که در این بخش اعداد مختلفی را مشاهده می کنید مثلاً با قرار دادن کلید سلکتور بر روی 20n، دستگاه می تواند ظرفیت خازن های بین صفر تا 20 نانوفاراد را اندازه گیری کند.
اندازه گیری مقدار حرارت با مولتی متر
قطعه ای که حساس به حرارت است را در محلی که با علامت + و – مشخص شده است قرار دهید سپس با نزدیک کردن آن قطعه به محل دما، میزان حرارت اندازه گیری و نمایش داده می شود.
نکات ضروری در هنگام کار با مولتی متر
- جهت اندازه گیری شدت جریان با مولتی متر باید باید دستگاه را به صورت سری در مدار قرار دهید.
- جهت اندازه گیری اختلاف پتانسیل باید دستگاه را به صورت موازی بین دو نقطه از مدار قرار دهید.
- برای اندازه گیری مقاومت توسط مولتی متر باید جریان برق قطع شود در غیراینصورت به مولتی متر آسیب وارد می شود.
- در هنگام جا به جایی مولتی متر احتیاط کنید و از وارد کردن ضربه یا سقوط آن جلوگیری کنید.
- از دستکاری کردن پیچ تنظیم صفر دستگاه خودداری کنید.
- در هنگام اندازه گیری کمیت ها باید کلید سلکتور را بر روی بیشترین درجه قرار دهید و به تدریج آن را کاهش دهید تا مولتی متر دچار آسیب نشود.
- بهتر است کلید سلکتور را در جهت حرکت عقربه های ساعت بچرخانید.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید آمپرمتر
در مقاله آموزش کار با مولتی متر به نحوه کار با این ابزار اندازه گیری پرداختیم. امیدواریم از این پس به آسانی بتوانید از مولتی متر به نحوه احسن استفاده کنید. راندنو امکان مشاهده لیست قیمت ابزار دقیق و مولتی متر و برقراری ارتباط بی واسطه با فروشندگان آنها را برای شما فراهم نموده است. همچنین خوشحال می شویم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه این مقاله برای ما به اشتراک بگذارید.
