تعمیر لامپ کم مصرف یا تعمیر لامپ فلورسنت فشرده همواره مورد توجه کاربران بوده است. در گذشته، از لامپ رشته ای به عنوان منبع نور اصلی استفاده می شد.
امروزه لامپ کم مصرف با مزایای بیشتر نسبت به لامپ های قدیمی، جایگزین لامپ رشته ای شده است. به همین دلیل آموزش صفر تا صد تعمیر لامپ کم مصرف پیچی یا معمولی یک موضوع ضروری برای تمامی تکنسین های برق است.
این لامپ ها طول عمر بالایی دارند و از مصرف بسیار کمی برخوردار هستند. این نوع لامپ ها نور بیشتری تولید می کنند و در حال حاضر، از برخی از آن ها برای رشد گیاه نیز استفاده می شود. تعمیر لامپ رشته ای و بسیاری دیگر از انواع لامپ امکان پذیر نیست. اما تعمیر لامپ پیچی و حبابی کم مصرف کار سختی نیست.
با افزایش هزینه های مربوط به تجهیزات الکتریکی به خصوص روشنایی، تعمیر این گونه وسایل از تعویض آن ها مقرون به صرفه تر است.
در ادامه، به صورت مختصر لامپ کم مصرف را معرفی می کنیم و به نحوه تعمیر لامپ کم مصرف یا نحوه تعمیر لامپ مهتابی خواهیم پرداخت. در این مقاله سعی می کنیم به سؤال چگونه لامپ کم مصرف را تعمیر کنیم پاسخ دهیم. با مجله راندنو همراه باشید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- لامپ کم مصرف چیست؟
- لامپ کم مصرف چگونه کار می کند؟
- علت خرابی لامپ کم مصرف
- آموزش گام به گام تعمیر لامپ کم مصرف
- طرز تعمیر لامپ ال ای دی
- علت چشمک زدن لامپ کم مصرف و مهتابی چیست؟
- نکات مهم در خرید لامپ کم مصرف
- قیمت لامپ کم مصرف
لامپ کم مصرف چیست؟
لامپ کم مصرف (لامپ فلورسنت فشرده-CFL) نوعی لامپ است که از تکنولوژی تخلیه الکتریکی گازی استفاده می کند. این لامپ ها یک حباب به شکل های متنوع و یک پایه دارند و امروزه با اشکال متنوعی به بازار عرضه می شوند.
بیشتر بخوانید: لامپ کم مصرف چیست؟ مزایا و معایب لامپ کم مصرف
لامپ کم مصرف چگونه کار می کند؟
با استفاده بیشتر از این نوع لامپ به جای لامپ رشته ای پیش از آموزش صفر تا صد تعمیر لامپ کم مصرف می بایست با نحوه عملکرد آن آشنا شویم:
- داخل لامپ کم مصرف یک مدار الکتریکی قرار گرفته است.
- یک ترانسفورماتور بر روی مدار قرار گرفته که ولتاژ را افزایش می دهد و سبب می شود تا لامپ، نور و روشنایی زیادی تولید کند.
- الکترودهای نصب شده بر روی مدار، پس از برقراری جریان برق، الکترون های تحریک شده را در طول حباب حرکت می دهند.
- گاز جیوه داخل حباب پر شده است. الکترون هایی که در سطح حباب در حال گردش هستند، با اتم های جیوه برخورد کرده و نور فرابنفش تولید می کنند.
- در نهایت، نور فرابنفش به کمک پوشش فسفری لامپ به نور مرئی تبدیل می شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت لامپ ال ای دی و لامپ کم مصرف در چیست؟
علت خرابی لامپ کم مصرف
- ابتدا بهتر است حباب لامپ را بررسی کنید که شکستگی نداشته باشد.
- بعضی از مدارها به جای فیوز یک مقاومت 10 اهمی دارند. این بخش را نیز بررسی کنید. زیرا سوختن خازن، مقاومت و ترانزیستور در مدارها رواج دارد.
- اجزا لامپ را به کمک مولتی متر بررسی کنید. این کار را می توانید بدون جدا کردن اجزا از مدار انجام دهید.
- دیودها را بررسی کنید.
- سیم پیچی القاگر مدار را چک کنید. احتمال دارد سیم جدا شده باشد به لحیم کاری نیاز باشد.
آموزش گام به گام تعمیر لامپ کم مصرف
نحوه درست کردن لامپ کم مصرف می تواند مربوط به دو بخش زیر باشد:
- حباب
- برد لامپ کم مصرف و سوئیچینگ
لامپ های کم مصرف در صورت معیوب شدن روشن نمی شوند. البته می توان تعمیر کم نور شدن لامپ کم مصرف را نیز انجام داد. تعمیر لامپهای کم مصرف کار ساده ای است و طی چند مرحله انجام می شود.
تعمیر یا تعویض حباب لامپ
حباب این لامپ ها اغلب از جنس شیشه است که داخل آن با گاز جیوه و مواد فلورسنت پر شده است. اگر با بررسی مدار، به این نتیجه رسیدید که مشکل از حباب لامپ است، کافیست اقدام به باز كردن لامپ کم مصرف کنید و حباب آن را با یک حباب جدید تعویض کنید. قبل از شروع کار، از دشارژ شدن لامپ اطمینان حاصل کنید.
تعمیر سوئیچینگ
در قسمت سوئیچینگ نیز باید مقاومت، خازن، ترانزیستور و … را بررسی کنید زیرا بخش عمده تعمیر لامپ کم مصرف به این قسمت ها مربوط می شود. ولتاژ ۲۲۰ ولت برق شهری به لامپ وارد می شود. سپس توسط یک پل دیود و یا خازن یکسو شده پس از آن وارد دو ترانزیستور سوئیچینگ می شود. پس از آن ولتاژ آن ها از حالت DC به AC با فرکانس بالا تبدیل می گردد.
مراحل آموزش تعمیر لامپ کم مصرف
تعمیر لامپ کم مصرف کار دشواری نیست و طی چند مرحله صورت می گیرد. تعمیرات مربوط به این لامپ ها به مکان خاصی نیاز ندارد و تنها به یک سری از تجهیزات جهت تعمیر نیاز است. در ادامه به بررسی مراحل تعمیر و آموزش تعمیر لامپ کم مصرف در خانه خواهیم پرداخت:
گام اول: تهیه لوازم تعمیر لامپ کم مصرف
اولین گام پیش از درست كردن لامپ کم مصرف این است که ابزار و تجهیزات مورد نیاز جهت تعمیر را فراهم کنید. برای تعمیر لامپ باید هویه، سیم لحیم، مولتی متر، پیچ گوشتی، قطعاتی همچون خازن، سلف و … را در اختیار داشته باشید. تعمیر لامپ کم مصرف بدون مولتی متر امکان پذیر نیست.
گام دوم: بررسی حباب و شیشه لامپ
در مرحله دوم، باید از سالم بودن شیشه اطمینان حاصل کنید. مولتی متر را به محل اتصال لامپ به مدار متصل کنید، اگر صدای بوق شنیدید یا دستگاه عددی مابین ۲۰ تا ۴۰ اهم نشان داد، به این معنا است که شیشه سالم است. در نتیجه، خرابی مربوط به مدار لامپ می شود.
در مرحله دوم، باید لامپ را باز کرده و داخل آن را بررسی کنید. نحوه باز کردن لامپ کم مصرف را در ادامه مطالعه خواهید کرد.
گام سوم: روش باز کردن لامپ کم مصرف و بررسی مقاومت
تعمیرات لامپ کم مصرف با باز کردن حباب ادامه پیدا می کند. برای باز کردن لامپ باید حباب آن را بچرخانید و سپس اجزای داخلی آن را خارج کنید. مدار برخی از لامپ ها دارای یک فیوز است و برخی دیگر دارای یک مقاومت ۱۰ اهمی هستند. اگر آثار سوختگی بر روی مقاومت وجود داشت، باید با نمونه جدید تعویض شود.
گام چهام: بررسی قطعات و مدار لامپ
گاهی قطعات سوخته شکل ظاهری خاصی ندارند و قابل تشخیص نیستند. به کمک یک مولتی متر دیجیتالی، می توان عملکرد آن ها را بررسی کرد. این کار بدون جدا کردن تجهیزات از مدار نیز امکان پذیر است.
گام پنجم: بررسی ترانزیستورها
ترانزیستورهای مدار را به کمک مولتی متر مورد بررسی قرار دهید. در صورت وجود خرابی در ترانزیستور، به کمک مولتی متر از آن آگاه شوید و آن را تعویض نمایید. ترانزیستورهای 13003 و یا MJE13001 انتخاب های مناسبی هستند.
گام ششم: چک کردن دیود
در مرحله بعد، باید توسط مولتی متر، دیودها و بخش دیاک لامپ را بررسی کنید. البته خرابی های لامپ کمتر به بخش دیاک مربوط می شود.
گام هفتم: بررسی خازن
امکان دارد خازن های قرار گرفته شده بر روی مدار دچار سوختگی شوند. در این بخش نیز می توان به کمک مولتی متر، عیب یابی کرده و خازن را با قطعه جدید تعویض کنید.
گام هشتم: چک کردن سیم پیچ ها
در صورتی که تمام اجزای لامپ سالم بود و همچنان لامپ کار نمی کرد، احتمالاً مشکل از سیم پیچ القاگر مدار است. امکان دارد سیم آن جدا شده باشد و یا نیاز به تعمیر و لحیم کاری داشته باشد.
گام نهم: بستن اجزای لامپ و آزمایش آن
در مرحله آخر، باید بورد لامپ در محل اصلی خود قرار بگیرد و حباب آن بسته شود. سپس برای تست می توانید به یک سرپیچ وصل کنید و عملکرد آن را بررسی نمایید.
نکته: اگر پس از تعمیر، لامپ را نصب کردید و لامپ دیر روشن شد و یا هم چنان روشن نشد و یا در حال چشمک زدن بود، بهتر است تمامی خازن های آن را تعویض کنید.
نکته: تعمیر لامپ فوق کم مصرف شبیه به لامپ کم مصرف است، با این تفاوت که تعمیرات آن کمی تخصصی تر است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره نکات ایمنی برق و پیشگیری از برق گرفتگی
طرز تعمیر لامپ ال ای دی
لامپ ال ای دی امروزه کاربرد بسیار زیادی دارد. لامپ های ال ای دی دارای دو نوع لامپ اس ام دی و لامپ سی و بی هستند. علاوه بر تعمیر لامپ کم مصرف به نحوه تعمیر لامپ ال ای دی نیز اشاره می کنیم.
بیشتر بخوانید: آموزش تعمیر لامپ ال ای دی
لامپ های ال ای دی دارای چهار قسمت هستند:
- حباب لامپ ال ای دی
- مدار (چیپ ها)
- درایور
- فریم
بیشتر بخوانید: عمر لامپ ال ای دی و عوامل مؤثر در آن
- لامپ های ال ای دی به صورت پلمپ و پیچی بر روی حباب سوار می شوند. در هر دو صورت امکان باز شدن وجود دارد.
- پس از باز کردن حباب و بازدید از برد لامپ ال ای دی، در صورت تست چیپ های ال ای دی با مولتی متر و در صورت معیوب بودن آن، می بایست چیپ را تعویض کرده و از اتصال کوتاه کردن یک چیپ با دیگری پرهیز کنید.
- تعویض این ال ای دی ها توسط لحیم انجام می شود.
- می توانید درایو را نیز تست کنید تا ایراد درایو را متوجه شوید. اگر خروجی درایو در دستگاه مولتی متر ۳۰۰ تا ۴۵۰ ولت DC را نشان داد، معمولاً سالم است و ممکن است تنها خازن ها دچار ایراد باشند که می توان آنها را تعویض کرد. معمولاً درایوهایی که محافظ دارند، با سوختن چیپ ال ای دی سالم می مانند.
بیشتر بخوانید: علت سوختن لامپ | چرا لامپ زود می سوزد؟
علت چشمک زدن لامپ کم مصرف و مهتابی چیست؟
حال که دانستیم چگونه لامپ را تعمیر کنیم، به بررسی علل خرابی این لامپ ها می پردازیم. قبل از تعمیر لامپ فلورسنت می بایست به دلایل خرابی و سوختن لامپ کم مصرف اشاره کنیم. هم چنین این موارد ممکن است علت کم نور شدن لامپ کم مصرف و مهتابی نیز باشد:
- کلید قطع و وصل لامپ کم مصرف
اگر بر روی بدنه کلید، چراغ ال ای دی کوچکی قرار گرفته است، سبب چشمک زدن لامپ می شود. به این دلیل که هنگامی که کلید قطع است، مقدار برق برای روشن کردن چراغ داخلی، از کلید عبور می کند که به لامپ نیز می رسد و باعث چشمک زدن آن می شود.
- سیم فاز مستقیم وصل شده به لامپ
اگر سیم نول به کلید برود و سیم فاز به لامپ، این امر سبب چشمک زدن لامپ می شود.
- وجود دیمر به جای کلید
استفاده از دیمر به دلیل این که برق خروجی آن قابل تنظیم است، سبب می شود تا لامپ کم مصرف چشمک بزند. زیرا در صورت بسته بودن نیز، مقداری برق را از خود عبود می دهد.
- استفاده از سنسور حرکتی
اگر برای روشن شدن لامپ از سنسورهای حرکتی استفاده می کنید، امکان دارد لامپ کم مصرف شما آسیب ببیند. زیرا این سنسورها به حداقل بار نیاز دارند تا بتوانند عمل کنند. به همین دلیل می بایست از سنسورهای کم بار استفاده کنید.
- مشکلات داخلی لامپ
چشمک زدن امکان دارد به دلیل مشکلات قطعات داخلی لامپ باشد. ترانسفورماتورهای لامپ ممکن است ولتاژی با کیفیت مناسب خارج نکنند.
بیشتر بخوانید: علت کم نور شدن لامپ ال ای دی و روش های جلوگیری از آن
نکات مهم در خرید لامپ کم مصرف
- توان لامپ کم مصرف
- ابعاد بدنه لامپ
- سرپیچ و پایه
- رنگ نور
- شکل ظاهری حباب
- شار و بهره نوری
- شرکت سازنده و استانداردهای تولید
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید لامپ کم مصرف
قیمت لامپ کم مصرف
از برترین برندهای تولیدکننده لامپ کم مصرف در ایران می توان به لامپ کم مصرف بروکس، نور، پارس شهاب، کیهان، افراتاب، پارس شعاع توس، نور صرام پویا، افق و … اشاره کرد.
برای مشاهده لیست قیمت لامپ کم مصرف و خرید لامپ کم مصرف ارزان می توانید به سایت راندنو مراجعه کنید. سایت راندنو تمامی فروشندگان در حوزه برق و ابزار را به شما معرفی می کند. می توانید با نماینده انواع برندها و تولیدکننده لامپ مصرف بدون واسطه در ارتباط باشید.
هزینه و قیمت تعمیر لامپ کم مصرف به عواملی هم چون ابزار مورد نیاز، تجهیزات استفاده شده، اجزای لامپ کم مصرف، سختی کار و … بستگی دارد. جهت تعمیر این تجهیزات می توانید به نمایندگی ها و مراکز تعمیر تجهیزات الکتریکی مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: انواع لامپ کم مصرف
در این مقاله از مجله راندنو به روش تعمیر لامپ های کم مصرف پرداختیم.
