لامپ فلورسنت چیست و چه کاربردی دارد؟ لامپ فلورسنت و تاریخچه آن به سال های پیش باز می گردد. تقریباً 70 سال از تولید اولین نمونه های لامپ فلوسنت می گذرد. این محصولات بهره نوری زیادی دارند. به همین دلیل در بسیاری از مجموعه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
لامپ فلورسنت نوعی لامپ مهتابی است که در اثر برخی از واکنش ها و بخار شدن جیوه داخل لامپ روشن می شود. در این مقاله به معرفی این لامپ، انواع لامپ فلورسنت و برخی از نمونه های ارزان در بازار خواهیم پرداخت سؤال لامپ فلورسنت چیست | هر آنچه باید درباره لامپ فلورسنت و انواع آن بدانید را بررسی خواهیم کرد. با مجله راندنو همراه باشید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- لامپ فلورسنت
- آیا لامپ مهتابی جیوه دارد؟
- لامپ مهتابی ال ای دی
- سرپیچ لامپ فلورسنت
- اجزای لامپ فلورسنت
- تاریخچه لامپ فلورسنت
- انواع لامپ مهتابی فلورسنت
- لامپ فلورسنت فشرده
- لامپ فلورسنت برای گیاهان
- معایب لامپ مهتابی
- بهترین برندهای لامپ فلورسنت چیست؟
- لامپ فلورسنت شکسته
لامپ فلورسنت
اگر به دنبال پاسخ این سؤال هستید که لامپ فلورسنت چیست باید بگوییم لامپ فلورسنت از یک لوله شیشه ای تشکیل شده است. پس از این که جریان برق در لامپ فلورسنت برقرار شود، ولتاژی دو سر لامپ و الکترودها اعمال می شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید لامپ مناسب برای منزل
آیا لامپ مهتابی جیوه دارد؟
الکترودها از رشته های تنگستن پوشیده شده اند. این ولتاژ سبب گرم شدن گاز نئون و یا آرگون داخل لامپ می شود. گرم شدن این گازها در اثر گرم شدن کاتدها است. به همین دلیل به این لامپ ها، لامپ های کاتد داغ نیز گفته می شود. در پی گرم شدن این الکترودها و گازها، گاز جیوه نیز تحریک شده و سبب تولید الکترون می شود.
بالاست فلورسنت یک ولتاژ در لوله فراهم می کند که سبب می شود کل لوله یونیزه شود.
این واکنش ها سبب تولید اشعه پرتو بنفش می شوند. این پرتو قابلیت رؤیت شدن ندارد. به همین دلیل سطح داخلی این لامپ ها توسط ماده ای به نام فلورسنت (فسفر) پوشیده می شود. این ماده نور فرابنفش را به نور مرئی تبدیل می کند.
برای این که بازتاب پرتوهای فرابنفش به حداقل میزان خود برسد، از کوارتز به جای شیشه در ساخت لامپ و چراغ فلورسنت استفاده می شود. کوارتز از شیشه شفاف تر است. امروزه در ساخت این لامپ ها از جیوه کمتری نیز استفاده می شود. برای کاهش اثر مخرب این گاز، جیوه را با چند فلز دیگر آلیاژ می کنند.
لامپ مهتابی ال ای دی
در ادامه مبحث لامپ فلورسنت چیست باید گفت لامپ فلورسنت ال ای دی امروزه جایگزین مناسبی برای لامپ های مهتابی قدیمی شده است. این لامپ ها که با تکنولوژی دیود ساطع کننده یا همان ال ای دی تولید می شوند، دارای نوع یک طرفه و دوطرفه هستند. کاربران می توانند برای مشاهده قیمت لامپ مهتابی ال ای دی به سایت راندنو مراجعه نمایند.
این محصول دوستدار محیط زیست است زیرا عاری از هرگونه مواد سمی جیوه، سرب و گازهای شیمیایی است.
سرپیچ لامپ فلورسنت
این محصولات در توان های مختلف و شکل های ظاهری گوناگون به بازار عرضه می شوند. سرپیج این لامپ ها اغلب از نوع G23 ،G5 ،G13 ،2G11 ،G24d-2 و … است. برخی از لامپ های فلورسنت از نوع لامپ مهتابی هستند.
این محصولات بهره نوری زیادی دارند و بخش زیادی از انرژی الکتریکی را به نور تبدیل می کنند. با این حال لامپ های فلورسنت کمی از خود اشعه فرابنفش تولید می کنند. جیوه موجود در این لامپ ها سبب تولید فرابنفش می شود. به همین دلیل در هنگام شکستن این لامپ باید مراقب بود که جیوه از آن خارج نشود.
اجزای لامپ فلورسنت
برای پاسخ دادن به سوال لامپ فلورسنت چیست بهتر است کمی در مورد اجزای این لامپ صحبت کنیم.
- لوله شیشه ای و یا کوارتزی جهت حباب
- الکترودهای ساطع کننده الکترون (کاتد)
- تنگستن برای پوشش دادن الکترودها
- مدار راه انداز لامپ و بالاست فلورسنت جهت تنظیم جریان
- فسفر برای پوشش دادن داخل لامپ
- مقداری از گازهای جیوه، آرگون یا نئون
بیشتر بخوانید: بالاست چیست و چگونه کار می کند؟
تاریخچه لامپ فلورسنت
لامپ فلورسنت چیست را با بررسی تاریخچه این محصول پی می‌گیریم. اولین مدل از لامپ های فلورسنت که تولید آن نقطه آغاز تولید لامپ های کم مصرف نیز بود، در سال 1890 و توسط پیتر کوپر هیویت اختراع شد.
از این محصول در بسیاری از مکان ها مانند سالن های عکاسی استفاده می شد. پس از چند سال لامپ های بخاری فشار بالا نیز به بازار عرضه شدند. لامپ های مهتابی نیز در سال 1938 تولید شدند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید لامپ کم مصرف
انواع لامپ مهتابی فلورسنت
در ادامه موضوع لامپ فلورسنت چیست به معرفی انواع این محصول می‌پردازیم. این لامپ ها براساس مشخصه های مختلفی تقسیم بندی می شوند که در ادامه به معرفی برخی از آن ها خواهیم پرداخت:
انواع لامپ براساس ساختار
اغلب اجزای تشکیل دهنده لامپ ها با یکدیگر برابر است. برخی از این لامپ ها در وجود یک عضو با یکدیگر تفاوت دارند. این بخش یک عضو مهم در لامپ های فلورسنتی است. به همین دلیل وجود و عدم وجود آن، عملکرد کلی لامپ را تحت تأثیر قرار می دهد.
لامپ فلورسنت با الکترود
با وصل برق، جریان از میان استارتر عبور می کند. استارتر از دو فلز تشکیل می شود که فاصله میان آن از نئون پر شده است. با عبور جریان در گاز نئون، تخلیه الکتریکی رخ می دهد. در اثر این اتفاق، دو فلز گرم شده و منبسط می شوند، در نتیجه به هم می چسبند.
پس از چسبیدن این فلزها به یکدیگر، تخلیه الکتریکی متوقف و گازهای داخل لوله سرد می شوند. در این صورت استارترها نیز سرد می شوند و به جای اصلی خود برمی گردند. در این زمان جریان الکتریکی نیز متوقف می شود. پس از قطع جریان، ولتاژ بالایی در سلف موجود در لامپ به وجود می آید.
این ولتاژ به دو سر لامپ منتقل می شود و تخلیه الکتریکی در گاز جیوه را فراهم می کند. این مراحل آنقدر تکرار می شود تا دمای گازهای داخل لامپ به قدری بالا رود تا تخلیه الکتریکی آن قابلیت روشن کردن لامپ را داشته باشد. علت چشمک زدن لامپ فلورسنت نیز به همین دلیل است.
لامپ فلورسنت بدون الکترود
الکترود در این لامپ ها نقش به سزایی دارد اما الکترود یکی از آسیب پذیرترین قسمت های لامپ است. حباب این لامپ ها به صورت کاملاً بسته هستند و دو فلز در دو طرف آنها قرار گرفته است. این فلزها میدان مغناطیسی ایحاد می کنند. در اثر این میدان، الکترون ها از لایه آخر به ترازهای بالاتر می روند.
در اثر برگشت این الکترون ها به سطوح پایین تر، نور فرابنفش تولید می شود که پس از عبور آن از فلورسنت قابل مشاهده است. طول عمر این لامپ ها 60000 ساعت و نسبت به مدل قبلی بیشتر است. از این لامپ بیشتر در مکان هایی که امکان تعویض لامپ سخت است، استفاده می شود. به عنوان مثال داخل تونل ها، محیط های صنعتی با سقف بلند و … از این لامپ استفاده می کنند.
انواع لامپ فلورسنت براساس رنگ
رنگ نور لامپ فلورسنتی براساس موادی تعیین می شود که به فسفر موجود در لامپ افزوده می شود. در نتیجه می توانید لامپ فلورسنت رنگی و متنوع خریداری کنید.
نمود رنگ این لامپ ها نیز به پوشش فسفر آن بستگی دارد.
لامپ هالوفسفات
برخی از این لامپ ها تنها دارای یک لایه فسفر هستند که به آن ها هالوفسفات گفته می شود. شاخص نمود رنگ این محصولات بین 50 الی 70 درصد است. اغلب لامپ های تولیدشده در ایران از این نوع هستند. به این محصولات لامپ های BASIC نیز گفته می شود.
لامپ ترایبند
نوعی از این لامپ ها دارای سه لایه فسفر هستند که به آن ها لامپ فلورسنت ترایبند (Triband) نیز گفته می شود. شاخص نمود رنگ این لامپ فلورسنت جدید بین 80 الی 90 درصد است.
شار نوری این لامپ نسبت به سایر لامپ های فلورسنت بیشتر است. با گذشت زمان این نوع از لامپ های فلورسنتی دچار افت شار نوری نمی شوند و در نتیحه طول عمر آن ها نیر از مدل هالوفلورسنت بیشتر است.
بیشتر بخوانید: معرفی کامل پارامترهای روشنایی و نورپردازی
انواع لامپ فلورسنت براساس قطر
لامپ فلورسنت از گذشته تاکنون پیشرفت بسیار زیادی کرده است. مدل های توسعه یافته این لامپ ها راندمان بالاتری نیز دارند. این لامپ ها تنها در ابعاد بزرگ و با قطرهای زیاد ارائه می شد. اما امروزه لامپ های فلورسنتی از تنوع ابعاد و قطر برخوردار هستند.
قطر این لامپ ها با حرف T بیان می شود. در ادامه به معرفی برخی از انواع قطر لامپ فلورسنت خواهیم پرداخت:
- لامپ فلورسنت T12: این محصولات دارای قطری معادل 38 میلی متر هستند و در توان های 20، 40 و 65 وات عرضه می شوند. این لامپ تقریباً از رده خارج شده اند و در بسیاری از کشورها تولید نمی شوند.
- لامپ فلورسنت T10: این لامپ قطری معادل 32 میلی متر دارد و در توان های 20، 40 و 65 وات تولید می شود.
- لامپ فلورسنت T8: این محصول از پرکاربردترین این لامپ ها است. قطر آن ها معادل 26 میلی متر است و در توان های مصرفی کمتر نیز قابل تولید است. این محصول اغلب در بازه توانی 10 الی 58 وات تولید می شود. لامپ T8 از لحاظ طول لامپ، شکل ظاهری و … به لامپ های T11 شباهت دارد.
- لامپ فلورسنت T5: این محصولات جدیداً به بازار عرضه می شوند. این لامپ ها قطری معادل 16 میلی متر دارند و بهره نوری آن ها 104 لومن بر وات است. پوشش فسفر این محصولات از نوع ترایبند است و طول عمر آن ها 20000 ساعت است. لامپ های فلورسنت T5 خود در دو گروه High Efficiency) HE) و (High Output) HO تولید می شوند.
در ادامه بحث لامپ فلورسنت چیست باید گفت این لامپ ها به کمک یک مدار راه اندازی به جریان برق وصل می شوند. یکی از مهم ترین بخش های این مدار بالاست آن است. لامپ ها با دو نوع بالاست مختلف به بازار عرضه می شوند که استفاده از نوع اول تقریباً منسوخ شده است.
- لامپ با بالاست مغناطیسی
- لامپ با بالاست الکترونیکی
بیشتر بخوانید: لامپ یو وی چیست؟ راهنمای خرید لامپ UV ضدعفونی یا فرابنفش
لامپ فلورسنت فشرده
به این لامپ ها، لامپ فلورسنت فشرده نیز گفته می شود. این محصولات سبب به وجود آمدن تحول بزرگی در صنعت روشنایی شدند. ابعاد این محصولات از لامپ های فلورسنت کوچک تر و هم چنین مصرف آن ها نیز بسیار کمتر است.
ساختمان لامپ های CFL به لامپ های کم مصرف بسیار شبیه است. مصرف انرژی این تجهیزات بسیار کم است. به همین دلیل در هزینه های مربوط به برق صرفه جویی می کنند.
بیشتر بخوانید: مصرف برق انواع لامپ
لامپ فلورسنت برای گیاهان
نوعی از این لامپ ها به بازار عرضه شده اند که می توان برای رشد و پرورش گیاه از آنها استفاده کرد. لامپ و مهتابی فلورسنت گرمای کمی از خود تولید می کنند، به همین دلیل نسبت به لامپ های رشته ای برای گیاهان مناسب تر هستند.
هم چنین این لامپ ها دو برابر لامپ های رشته ای بازدهی دارند و مدت بیشتری نیز عمر می کنند. مصرف فلورسنت رشد گیاه نیز کم است و ابعاد آن کوچکتر است. لامپ فلورسنت 40 وات و 20 وات برای پرورش گیاه گزینه بسیار مناسبی هستند.
بیشتر بخوانید: لامپ فلورسنت برای گیاهان | مزایای نور لامپ مهتابی برای رشد گیاه
معایب لامپ مهتابی
- دما بر روی عملکرد این لامپ تأثیر می گذارد زیرا این لامپ ها در اثر گرم شدن گازهای موجود در حباب روشن می شوند. بنابراین در صورتی که دمای محیط کم باشد، این روند با کندی پیش می رود و یا ممکن است نورخورجی به اندازه حالت عادی نباشد.
- هر چقدر هم که کیفیت تولید این لامپ ها بالا باشد، باز هم میزانی اشعه فرابنفش از خود تولید می کنند. اشعه UV برای بدن و پوست انسان ضرر دارد.
- به دلیل این که در ساختار این محصول از جیوه استفاده شده است، در هنگام شکسته شدن، این جیوه متصاعد می شود. فلز جیوه سمی است و استنشاق آن برای سلامتی انسان ضرر دارد.
- این لامپ ها در شبکه برق رسانی و سایر تجهیزات برقی نویز ایجاد می کنند.
- در برخی از مواقع لامپ های فلورسنت حالت چشمک زن دارند.
- نور این لامپ ها اثر استروبوسکوب و یا حالت سوسو زدن دارد. این حالت با چشم عادی قابل رؤیت نیست اما در ارزیابی های آزمایشگاهی این ویژگی به ثبت رسیده است.
- لامپ های فلورسنت با امواج رادیویی و تلویزیونی تداخل پیدا می کنند زیرا تحریک جیوه سبب تولید امواج با طول موج بلند می شود که می تواند روی سایر موج ها اثرگذار باشد.
بیشتر بخوانید: مزایا و معایب لامپ فلورسنت
لامپ فلورسنت شکسته
لامپ های فلورسنت دارای یک لایه محافظ هستند که به راحتی شکسته نمی شود اما در برخی از موارد ممکن است حباب آن ها ترک بخورد و یا دچار شکستگی بشود. در ساخت این لامپ ها از مواد مضر همچون جیوه استفاده شده است که با شکستن لامپ این مواد خارج می شود. پیش از هر اقدامی بهتر است کودکان را از محل دور کنید.
بهتر است فوراً درب و پنجره های مشرف به فضای باز را باز کنید تا بتوانید هوا را در محیط به جریان بیندازید و یا از سیستم های تهویه استفاده کنید. اگر امکان انجام این کار وجود نداشت، بهتر است به مدت 15 دقیقه محیط را ترک کنید.
در هنگامی که با لامپ فلورسنت شکسته مواجه می شوید، باید دقت کنید که با دست و به واسطه تماس مستقیم شکسته های لامپ را جمع آوری نکنید. در صورتی که هنگام جمع آوری خرده های شیشه با جراحت روبه رو شدید، باید محل جراحت را سریعاً شستشو دهید زیرا ممکن است فسفر وارد خون شود و جیوه موجود در لامپ سبب مسمومیت فرد شود.
اگر جراحت در ناحیه صورت و چشم بود، باید محل جراحت پانسمان شود. بهتر است به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید تا محل زخم توسط متخصصین به خوبی شستشو شود.
برای جمع آوری زباله های ناشی از لامپ شکسته بهتر است از ماسک و دستکش استفاده کنید. قطعه های شکسته را در یک ظرف سرپوشیده شیشه ای قرار دهید و مابقی آن را به کمک خاک انداز جمع آوری کنید.
بهترین برندهای لامپ فلورسنت چیست؟
در این مطلب به سؤال لامپ فلورسنت چیست پاسخ داده شد. برای خرید لامپ فلورسنت می توانید به سایت راندنو مراجعه کنید و بدون واسطه با نمایندگی ها و مراکز فروش لامپ فلورسنت به صورت مستقیم در ارتباط باشید.
قیمت این لامپ به عوامل زیادی هم چون توان، رنگ، نوع لامپ، مدار راه اندازی، برند و … بستگی دارد.
از بهترین برندهای تولیدکننده این محصول می توان به لامپ فلورسنت پارس شهاب، نور، پارس شعاع توس، اسرام و … اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: تعمیر لامپ مهتابی
