آموزش نصب کنتور برق به شما کمک می کند تا بتوانید فرایند نصب و راه اندازی کنتور را به درستی انجام دهید. کنتور وسیله ای است که برای اندازه گیری انرژی الکتریکی ساختمان از آن استفاده می شود. این وسیله اغلب در قسمت ورودی ساختمان نصب می شود و در دو نوع تک فاز و سه فاز عرضه می شود. میزان ولتاژ و جریان برق در هر فاز متفاوت است به همین دلیل به کنتورهایی متناسب با نوع برق نیاز است. همچنین این کنتورها در گروه های اکتیو و راکتیو قرار می گیرند.
در گذشته از کنتورهای قدیمی استفاده می شد. نحوه نصب کنتور برق دیجیتال با قدیمی تفاوت دارد. برای نصب این تجهیزات باید به نکاتی همچون جریان برق ورودی، میزان ولتاژ، نوع برق، کابل کشی و نوع سیم و کابل برق و … توجه کرد. اگر قصد دارید با نحوه سیم کشی از کنتور و نصب آن آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. در ادامه این مقاله به مراحل نصب کنتور برق می پردازیم.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- کنتور برق چیست؟
- انواع کنتور برق
- لوازم مورد نیاز برای نصب کنتور
- نحوه قرارگیری کنتور در مدار
- استانداردهای نصب کنتور برق
- نصب کنتور برق تک فاز قدیمی
- نصب کنتور برق سه فاز قدیمی
- نصب کنتور برق سه فاز دیجیتال
کنتور برق چیست؟
در ابتدای آموزش نصب کنتور برق به معرفی این دستگاه می پردازیم. به منظور اندازه گیری مقدار انرژی الکتریکی مصرفی در یک مجموعه از وسیله ای به نام کنتور برق استفاده می شود. این وسیله مقدار انرژی را اندازه گیری کرده و برحسب کیلووات ساعت (Kwh) یا ژول نمایش می دهد. در واقع یک کیلووات برابر است با مقدار انرژی استفاده شده توسط یک بار یک کیلوواتی در یک ساعت.
کنتورهای برق مکانیکی و قدیمی براساس نیروی الکترومغناطیسی عمل می کنند. طبق قاعده الکترومغناطیسی هنگامی که جریان برق از یک سیم پیچ عبور کند، اطراف آن میدان مغناطیسی ایجاد می شود. شدت و جهت این میدان به جریان عبوری از سیم پیچ بستگی دارد. کنتور از این طریق میران انرژی الکتریکی را اندازه گیری می کند. در کنتورهای دیجیتالی و جدید از ترانس های CT برای اندازه گیری جریان و مدارات الکترونیکی استفاده می شود.
کابل برق اصلی از اداره برق تا تیرهای چراغ برق کشیده می شود و سپس وارد ساختمان می شود. پس از آن از تابلوهای کنتور برق عبور می کندو در نتیجه برق تمامی واحدهای موجود در ساختمان و همچنین مشاعات تامین می شود.
هرچه اندازه گیری کنتور برق دقیق تر باشد، حق پرداخت منصفانه تری به مصرف کنندگان تعلق می گیرد. در نتیجه کارشناسان می توانند در محاسبات و بررسی داده ها با تصمیمات بهتری روبه رو شوند.
بیشتر بخوانید: دریافت قبض برق با شماره کنتور
انواع کنتور برق
کنتورهای برق از جنبه های مختلفی تقسیم بندی می شوند. انتخاب کنتور به نیاز مصرف کننده بستگی دارد. برای خانه و آپارتمان یا در کل مجموعه‌های کوچکتر از کنتور تک فاز و برای ساختمان های بزرگ از کنتور ۳ فاز استفاده می شود. البته توصیه می کنیم همیشه از کنتور استاندارد و مجاز استفاده کنید.
در ادامه مقاله آموزش نصب کنتور برق به بررسی انواع کنتور می پردازیم:
کنتور برق تک فاز
این تجهیزات همان کنتورهای برق خانگی هستند. در این کنتورها سیم ها از درون کنتور عبور می کند. زیرا این سیم ها ابعاد استاندارد و کوچکی دارند. نوع فاز کنتور باید با توجه به جریان برق مجموعه انتخاب شود.
کنتور برق سه فاز
این کنتورها، با نام کنتور برق صنعتی نیز شناخته می شوند و در مجموعه های بزرگ با جریان برق سه فاز مورد استفاده قرار می گیرند. در این کنتورها سیم ها به کنتور وصل نمی شوند چرا که ابعاد سیم ها بزرگ است.
بیشتر بخوانید: روش های کاهش مصرف برق
کنتور برق مکانیکی
منظور از کنتور برق مکانیکی همان کنتورهای برق قدیمی و معمولی است. داخل کنتور برق قدیمی و ساختار آن با کنتورهای جدید تفاوت دارد. حلقه ها و مدارهای این کنتورها به راحتی جابه جا می شدند و مصرف انرژی به درستی نشان داده نمی شد. همچنین با قرار دادن آهنربای قوی در بالا و پایین این کنتور افراد می توانستند اندازه گیری انرژی را متوقف کنند به همین دلیل در حال حاضر نصب آن ها در مجموعه ها مجاز نیست. به این کنتورها کنتور اندوکسیونی نیز گفته می شود.
این کنتورها در انواع تک فاز و سه فاز عرضه می شوند.
- کنتور تکفاز مکانیکی: این کنتورها با ولتاژ ۲۲۰ ولت کار می کنند و از نظر جریان اسمی به کنتورهای ۵ آمپر، ۱۵ آمپر و ۲۵ آمپر تقسیم بندی می شوند.
- کنتور سه فاز غیر دیماندی مکانیکی: این کنتورها با ولتاژ ۲۲۰ الی ۲۸۰ کار می کنند و از نظر جریان به کنتورهای ۱۰(۴۰) آمپر و ۲۵(۱۰۰) آمپر تقسیم بندی می شوند.
- کنتور سه فاز دیماندی مکانیکی: این کنتورها با ولتاژ ۲۲۰ الی ۳۸۰ ولت کار می کنند و آمپراژ آن ها ۵ آمپر است.
برای مصارفی که قدرت کنتور نصب شده باید بیشتر باشد، انشعاب دیماندی در نظر می گیرند و کاربر باید هزینه دیماند را پرداخت کند.
کنتور برق دیجیتالی
در آموزش نصب کنتور برق خوب است با کنتورهای دیجیتالی آشنا شویم. کنتورهای دیجیتالی برق کنتورهای جدیدتری هستند که میزان انرژی و اعداد مربوط به آن را به صورت اتوماتیک و کامپیوتری نمایش می دهد. این کنتورها میزان مصرف را به صورت دقیق تری نشان می دهند و به سیستم های محاسبه چند تعرفه ای مجهز شده اند.
این کنتورها نیز در انواع تک فاز و سه فاز عرضه می شوند:
- کنتورهای دیجیتالی تک فاز: این تجهیزات با ولتاژهای ۲۲۰ الی ۳۲۰ کار می کنند و از نظر جریان اسمی بین ۵ الی ۱۰۰ آمپر هستند و این موضوع به برند و شرکت سازنده کنتور بستگی دارد. این محصولات به صورت پالسی کار می کنند.
- کنتورهای دیجیتالی سه فاز: این کنتورها می توانند همزمان انرژی های مصرفی اکتیو و راکتیو را بسنجند. این محصولات نیز به صورت پالسی کار می کنند و هشت تعرفه دارند. کنتورهای غیردیماندی و عادی سه فاز می توانند به طورت مستقیم و یا با استفاده از ترانس جریان نصب شوند. در صورتی که با ترانس نصب شوند به کنتورهای دیماندی تبدیل خواهند شد.
کنتور برق هوشمند
این کنتورها هنوز در ایران کاربرد زیادی ندارند. اما امکانات آن ها بسیار زیاد است. به عنوان مثال قابلیت کنترل از راه دور دارند و با گوشی‌های موبایل و سایر تجهیزات الکترونیکی سازگاری دارند. این کنتورها می توانند میزان مصرف برق دقیق و لحظه را از طریق شبکه های ارتباطی به سامانه مرکزی ارسال کنند. در نتیجه کاربران بهتر می توانند مصرف برق خود را مدیریت کنند. قرائت کنتورهای هوشمند نیز از راه دور انجام می‌شود و این موضوع هزینه‌های قرائت و صدور صورتحساب را کاهش می دهد.
بیشتر بخوانید: آموزش نصب تابلو برق | فرق تابلو برق صنعتی و خانگی
لوازم مورد نیاز برای نصب کنتور
- تسمه نصب کنتور
- پیچ و مهره
- آچار
- کلیدهای مخصوص
- دستکش عایق برق
- تستر برق
- مولتی متر
- انواع سیم و کابل
- لوله و اتصالات مخصوص
نحوه قرارگیری کنتور در مدار
یکی از مهمترین نکات در آموزش نصب کنتور برق نحوه قرارگیری آن ها در مدار الکتریکی و مدار کنتور برق است. کنتورها برای اندازه گیری میزان برق مصرفی هم به اندازه گیری ولتاژ و هم به اندازه گیری جریان به صورت همزمان نیاز خواهند داشت. برای اینکه کنتور بتواند میزان جریان مصرفی را به درستی اندازه گیری کند، باید با تمام مصرف کننده های داخلی منزل به صورت سری بسته شود. در نتیجه سیم فاز باید از یک ترمینال وارد کنتور شود و از دیگر ترمینال برای تمامی مصرف کننده ها ارسال شود. به همین دلیل کنتور باید در مسیر سیم فاز قرار بگیرد.
برای اندازه گیری ولتاژ نیز سیم فاز و نول باید به صورت موازی با مصرف کننده ها وارد کنتور شوند. لازم به ذکر است که در کنتورهای دیجیتالی جریان ورودی و خروجی یعنی جریان فاز و نول کنتور برق محاسبه می شود.
بیشتر بخوانید: مصرف برق لوازم خانگی
استانداردهای نصب کنتور برق
در آموزش نصب کنتور برق باید به موارد زیر توجه کنید و قوانین نصب کنتور برق را رعایت کنید:
- استاندارد لازم برای ارتفاع نصب کنتور ۱۸۰ تا ۲۰۰ سانتی متر است.
- در نزدیکترین محل به درب خروجی ساختمان باید کنتور نصب شود.
- اگر بدنه کنتور برق فلزی است، باید به سیستم ارتینگ متصل شود.
- کنتورهای برق اغلب داخل تابلو به کار رفته می شوند و ضخامت ورق فلزی بدنه تابلو نباید از ۱.۵ بیشتر باشد.
- تابلو برق کنتور از لوله آب باید حداقل ۶۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.
- تابلو برق کنتور از لوله گار باید حداقل ۱۳۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.
- اندازه و ابعاد تابلو باید متناسب با کنتور و تعداد آن باشد. امروزه برای مشاعات یک کنتور و برای هر واحد نیز کنتور جداگانه نصب می شود.
- دمای هوا در محدوده نصب کنتور باید بین منفی ۲۰ تا مثبت ۶۰ درجه باشد.
- کنتورهای دیجیتال نباید در محیطی که هوای شیمیایی و خورنده دارد نصب شود.
بیشتر بخوانید: کنترل بار چیست و روش نصب آن چگونه است؟
نصب کنتور برق تک فاز قدیمی
در این بخش به اموزش نصب کنتور برق قدیمی از نوع تکفاز و مکانیکی می پردازیم (نصب کنتور برق خانگی) و ورودی و خروجی کنتور برق قدیمی را بررسی می کنیم. اگر نقشه سیم کشی کنتور تک فاز را داشته باشید نصب سریع تر صورت می گیرد.
- سیم فاز در وهله اول به ابتدای سیم پیچ جریان متصل می شود و سپس باید از انتهای آن خروجی بگیرید. سیم های ورودی و خروجی کنتور برق تک فاز اهمیت بسیار زیادی دارند.
- دو سر سیم پیچ ولتاژ به نول و فاز متصل می شود و سیم کشی کنتور برق قدیمی به این صورت انجام می شود.
- با این کار دو جریان مغناطیسی در دو سیم پیچ های کنتور به وجود می آید که کنش این دو میدان برهم سبب چرخیدن صفحه کنتور می شود.
نصب کنتور برق سه فاز قدیمی
در این بخش به طریقه نصب کنتور سه فاز قدیمی و بررسی ورودی و خروجی کنتور برق قدیمی سه فاز می پردازیم:
ابتدا سه سیم فاز L1 – L2 – L3 به ترتیب به ترمینال های ۱، ۵ و ۹ وارد می شود تا از این طریق فاز ورودی به کنتور متصل شود. سپس از ترمینال های ۳، ۷ و ۱۱ فاز خروجی را دریافت می کنیم. سیم نول نیز به ترمینال ۱۳ وارد و از ۱۴ خارج می کنیم. در نتیجه سه مدار شامل سه سیم فاز و نول داریم. پس از نصب هر زمان که کاربر از کنتور استفاده کند، میدان مغناطیسی به وجود می آید و صفحه کنتور شروع به حرکت می کند.
نصب کنتور برق سه فاز دیجیتال
در این بخش به نحوه وصل کنتور برق دیجیتال از نوع سه فاز می پردازیم. اگر نقشه نصب کنتور سه فاز دیجیتال را داشته باشید سیم کشی کنتور برق دیجیتال سریع تر و راحت تر صورت میگیرد.
- جریان برق ساختمان را قطع کنید و درپوش سیم های ورودی به کنتور را در بردارید.
- کنتور را در محل مناسب روی دیوار قرار دهید.
- برروی دیوار یا درپوش ورودی کنتور سه فاز یک نقشه سیم کشی طراحی شده است. براساس آن نقشه سیم کشی را انجام دهید.
- برای نصب کنتور سه فاز به سه رشته سیم فاز و یک سیم نول نیاز است.
- سیم فاز اول یا L1 به ترمینال ۲، فاز دوم یا L2 به ترمینال ۵، سیم فاز سوم یا L3 به ترمینال ۸ وارد می شود. خروجی این سیم ها باید از ترمینال های ۳ ،۶ و ۹ دریافت شود.
- سیم نول به ترمینال ۱۰ وارد و از ترمینال ۱۲ خارج می شود.
- در ادامه باید ترمینال های ۱۳ و ۱۵ بسته شود و کنتاکتورهای A و B را بر ترمینال های ۱۷ و ۱۸ متصل کنید. از طریق اتصال سیم به ترمینال های ۲۰ و ۲۱ رله کنتور را سیم کشی می کنیم.
- حال سه خروجی فاز و یک خروجی نول در کنتور برق سه فاز داریم که به سمت مصرف کننده هدایت می شود.
- اگر مقدار سیم ها کم باشد به راحتی در زیرپیچ های ترمینال بسته می شوند. البته باید قسمتی از روکش سیم جدا شود. البته بخش هادی سیم نباید با بدنه خارجی در تماس باشد.
- پس از نصب سیم ها پیچ ها باید محکم شوند، درپوش سیم های ورودی گذاشته شود و جریان برق ورودی به کنتور وصل شود.
- در نهایت می توانید سایر تنظیمات همچون تاریخ کنتور و … را تنظیم کنید.
بیشتر بخوانید: نحوه انشعاب گرفتن از کابل برق
کنتور برق بالا باشد یا پایین؟
کنتور براساس استانداردها بهتر است در ارتفاع مناسب نصب شود تا در صورت نیاز بتوان به آن دسترسی داشت. ارتفاع استاندارد برای نصب نوع تک فاز ۱۴۰ تا ۱۸۰ سانتی متر از کف است و نوع سه فاز آن معمولاً در ارتفاع ۱۲۰ تا ۱۶۰ سانتی متری از کف نصب می شود. البته این کنتور به شرایط جوی و محل نصب نیز بستگی دارد و ممکن است متغیر باشد.
نصب کنتور برق چقدر طول می کشد؟
نصب کنتور در صورتی که تجهیزات فراهم باشد و محل نصب مناسب باشد، نهایت یک ساعت زمان نیاز دارد. البته بهتر است برای نصب از یک کارشناس برق کمک بگیرید تا بتوانید کنتور را به صورت استاندارد و صحیح نصب کنید. به طور میانگین جداکردن کنتور قدیمی ۱۵ دقیقه، نصب کنتور در جای درست ۲۰ دقیقه، سیم کشی کنتور نیز ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد.
علت صدای کنتور پس از نصب چیست؟
گاهی پس از نصب صدای تیک تیک یا زنگ زدن از کنتور شنیده می شود. یکی از رایج ترین علت ها اتصالات سست و سیم کشی است. عامل دیگر نیز می تواند ولتاژ بالای شبکه باشد. زیرا این ولتاژ می تواند قطعات داخلی کنتور را از نظر الکتریکی تححریک کنند.
علل خرابی کنتور پس از نصب چیست؟
علت خرابی می تواند مربوط به عدم ثبت مصرف، قطع و وصل مکرر، خاموش بودن نمایش دهنده، داغ شدن بیش از حد و دیگر موارد باشد.
محافظ کنتور برق چه کاربردی دارد؟
نصب محافظ سبب می شود تا کنتور در برابر دستکاری و صدمه های فیزیکی از خود مقاومت نشان دهد. محافظ ها نوعی قاب هستند که به کمک پیچ و مهره محکم می شود.
سلام فکر کنم شماره گذاری ترمینال ها در تصویر اشتباه است
سلام دوست عزیز
ممنون از حسن توجه شما
در اسرع وقت بررسی خواهد شد.