کولیس چیست و چه کاربردی دارد؟ کولیس یا Caliper یک ابزار اندازه گیری است که می توان توسط آن قطر و طول داخلی و خارجی بسیاری از اجسام را اندازه گیری کرد. به طور کلی، کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است. قسمت ثابت این وسیله از یک خط کش تشکیل شده است که به دو صورت اینچی و متریک قسمت بندی شده است.
کولیس ابزاری است که در صنعت و در حوزه هایی همچون کشاورزی، زیست شناسی، خودروسازی، مهندسی مکانیک و سایر رشته ها استفاده می شود. به کمک این ابزار می توانید فاصله موجود بین دو جسم را اندازه گیری کنید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- تاریخچه کولیس
- انواع کولیس
- انواع کولیس از نظر نوع اندازه گیری
- اجزای تشکیل دهنده کولیس
- کاربرد کولیس
- سایز کولیس
- دقت کولیس
- نکات مهم در خرید کولیس
- نحوه خواندن کولیس
- بهترین برند کولیس
تاریخچه کولیس
کولیس از نظر تاریخی برای اولین بار در فرانسه و توسط فردی به نام پیرورنه دیده شده است. در سال 1363 میلادی این محقق موفق به اختراع ابزاری شد که می توانست اختلاف بین دو جسم را اندازه گیری کند.
اولین کولیس های دیده شده در تاریخ از لا به لای لاشه های کشتی ایتالیایی درآورده شده اند که دارای بازوهای مکانیکی و بخش ثابت بودند. حتی در زمان سلسله هان نیز یک کولیس مخصوص وجود داشت که به کمک حک شدن روز، ماه و سال از آن برای اندازه گیری استفاده می کردند.
اما کولیس ورنیه های جدیدی که اکنون می توانند حتی تا هزارم اینچ را نیز بخوانند و از نظر دقت اعداد بسیار بالا هستند، توسط یک آمریکایی به نام جوزف آر. براون در سال 1851 اختراع شده است. بعد از خلق این محصول، یک کمپانی به نام Brown and Sharpe در آمریکا برای ساخت و تولید انبوه این ابزار تأسیس شد.
انواع کولیس
این بخش از مقاله کولیس چیست به بررسی انواع کولیس می پردازیم و شما می توانید در صورت نیاز به کمک این بخش، به یک ابزار مناسب جهت اندازه گیری خریداری کنید.
کولیس ورنیه (ساده)
این محصول از یک صفحه طولی شکل بزرگ به همراه یک پایه ثابت و یک پایه متحرک تشکیل شده است. این مدل برای اندازه گیری یک سطح مورد استفاده قرار می گیرد. برای اندازه گیری به کمک این ابزار کافی است تنها بخش متحرک را به مقدار لازم باز نمایید و از آن برای اندازه گیری فاصله اجسام استفاده کنید.
کولیس ساعتی (عقربه ای)
این مدل تقریباً مشابه نوع ساده است. این وسیله دارای یک عقربه است و باید در حین خواندن کولیس، عددی که عقربه نشان می دهد را به عدد خط کش اضافه کنیم.
این محصولات نسبت به کولیس معمولی بسیار حساس تر هستند. این کولیس ها به دلیل وجود یک صفحه جهت نمایش اندازه، بسیار دقیق تر هستند و می توانند با خطای کمتری محاسبات را انجام دهند. فقط توجه داشته باشید که این کولیس ها می توانند تنها یک نوع تقسیم بندی را بر روی خود داشته باشند.
کولیس دیجیتال
اگر به دنباله اندازه گیری دقیق در هر دو واحد اینچ و متر هستید، می توانید از کولیس دیجیتال استفاده کنید. این ابزار دارای یک صفحه نمایش دیجیتال است که این صفحه برای نمایش دقیق فاصله بین دو جسم، بر روی پایه متحرک خود قرار گرفته است. دقت این محصول برای اندازه گیری بسیار بالا است و از آن برای محاسبات پیچیده استفاده می شود.
کولیس فنردار
اگر به دنبال اندازه گیری قطر یا عمق هستید، می توانید از کولیس فنردار استفاده کنید. برای استفاده از این نوع کولیس شما باید از یک خط کش جداگانه استفاده کنید. این محصول اکنون کمتر استفاده می شود، اما همچنان این ابزار اندازه گیری کاربردهای زیادی در محاسبه عمق دارد.
کولیس پرگاری
این نوع کولیس شکل قدیمی تر کولیس های امروزه است. از مدل پرگاری برای اندازه گیری درجه و همچنین فاصله بین دو جسم استفاده می شود. این محصول تا حدود زیادی شبیه به پرگار است و با آن به تنهایی نمی توانید خط کشی انجام دهید. از این کولیس برای محاسبات ریز و بسیار دقیق استفاده می شود.
ریزسنج
ریزسنج یا میکرومتر (micrometer) برای اندازه گیری ورق های بسیار نازک مورد استفاده قرار می گیرد. ریزسنج از ترکیب یک پیچ و مهره مدرج تشکیل شده است.
انواع کولیس از نظر نوع اندازه گیری
کولیس ها از نظر نوع اندازه گیری به سه نوع تقسیم می شوند که در ادامه مقاله کولیس چیست به معرفی آنها می پردازیم:
داخل سنج
این مدل برای اندازه گیری ابعاد داخل یک جسم به کار می رود و دارای شاخک های کوتاه تری است. این مدل در سه نوع استاندارد، میله ای و کاردی تولید شده است.
بیرون سنج
این ابزار که معمولاً دقت زیادی نیز دارد، برای اندازه گیری ابعاد خارجی استفاده می شود. این ابزار اغلب برای اندازه گیری قطر لوله ها یا ابزار بزرگ مناسب است.
عمق سنج
اگر نیاز به بررسی عمق یک وسیله یا یک ابزار را داشته باشید، می توانید از این نوع کولیس استفاده کنید. این مدل در هر سه نمونه ساده، عقربه ای و دیجیتالی تولید شده است.
اجزای تشکیل دهنده کولیس
با یادگیری این بخش از مقاله کولیس چیست می توانید اجزای یک کولیس را کاملاً بشناسید و از آنها در کارهای خود استفاده کنید.
یک کولیس بسته به نوعی که دارد، از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اما این محصول از چند قسمت اصلی تشکیل شده است که در همه کولیس ها ثابت است. این قسمت ها عبارتند از:
- فک ثابت داخل سنج: برای بررسی ابعاد داخلی استفاده می شود.
- فک متحرک داخل سنج: این بخش می تواند برای اندازه گیری ابعاد داخلی استفاده شود و قابل تنظیم است.
- پیچ قفل اندازه: برای محکم کردن و جلوگیری از حرکت فک های متحرک استفاده می شود.
- فک متحرک خارج سنج: برای بررسی ابعاد خارجی مانند لوله ها استفاده می شود و قابل حرکت است.
- فک ثابت خارج سنج: این بخش به صورت ثابت برای اندازه گیری ابعاد استفاده می شود.
- درجه بندی ورنیه: از این بخش برای نمایش بهتر کسرها و اعشار استفاده می شود که می تواند دقت خواندن شما را افزایش دهد.
- غلتگی انگشت شصت: از این ابزار برای حرکت راحت تر بازوی متحرک استفاده می شود.
- بدنه یا خط کش: این بخش که می تواند به صورت اینچ یا متر طراحی شده باشد، برای بررسی اندازه استفاده می شود.
- تیغه عمق سنج: در هنگام بررسی عمق از این تیغه استفاده می شود.
کاربرد کولیس
کولیس بسته به نوع ساخت و نوعی که دارد، در محیط های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. به کمک این ابزار می توانید عمق، طول یا قطر هر وسیله ای را اندازه گیری کنید.
از این ابزار برای نقشه کشی، بررسی ابعاد دقیق و اندازه گیری فاصله بین دو جسم استفاده می شود. به علت دقت بالای اندازه گیری و امکان مقایسه و بررسی اندازه اجسام مختلف، کولیس در حوزه مهندسی و صنعت کاربردهای فراوانی دارد. این کاربردها عبارتند از:
- صنعت ساختمان و لوله کشی
- بخش های آموزشی
- آزمایشگاه
- صنعت هوا و فضا
- صنایع فولاد
سایز کولیس
کولیس از نظر طراحی در ابعاد مختلفی ساخته می شود. در اصل، معمول ترین این محصول کولیس های معمولی سایز 30 سانتی متری هستند که برای انجام کارهای آموزشی استفاده می شوند.
البته برای ابعاد بزرگ تر نیز کولیس های بزرگ تر وجود دارد، اما از این ابزارآلات بیشتر در صنایع استفاده می شود. همچنین کولیس های ریزسنج نیز در بازار وجود دارند که برای اندازه گیری اجزای بسیار کوچک ساخته شده اند و معمولاً ابعاد بسیار کوچکی دارند. این کولیس ها بین 5 تا 7 سانتی متر هستند.
دقت کولیس
در این بخش از مقاله کولیس چیست به بررسی دقت کولیس ها می پردازیم. هر کولیس بسته به نوع مواد به کار رفته، دارای یک میزام دقت است. به طور میانگین، کولیس ها از یکی از دقت های 0.1، 0.05 یا 0.02 پشتیبانی می کنند. همچنین برای اینکه بتوانید دقت اصلی کولیس خود را بدست آورید، می توانید از رابطه ریاضی آن استفاده کنید. در اصل هر کولیس بسته به نوع شرکت سازنده، دارای دقت مخصوص به خود است.
نکات مهم در خرید کولیس
با پاسخ به سؤل کولیس چیست حال شما اگر به دنبال خرید این ابزار هستید، باید نکات مختلفی را در نظر بگیرید. مواردی که می توانند بر روی قیمت و کیفیت یک کولیس تأثیر بگذارند، برند سازنده و همچنین میزان دقت آن هستند. جنس آلیاژ و مواد به کار رفته به همراه ابعاد و نوع اندازه گیری نیز از مواردی هستند که می توانند قیمت یک کولیس را کم یا زیاد کنند.
توجه کنید که فاکتورهایی همچون تک کاربره بودن یا نوع کولیس نیز بر روی قیمت آن تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، کولیس هایی که دقت زیادی دارند و از بدنه فلزی ضد زنگ با ضریب خطای بسیار کم ساخته شده اند، قیمت بیشتری دارند.
به عنوان مثال، قیمت مدل دیجیتالی از قیمت مدل عقربه ای و ساده بیشتر است. هم چنین نوع عقربه ای قیمت بیشتری نسبت به مدل ساده یا ورنیه دارد. گارانتی و خدمات پس از فروش ابزار نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
نحوه خواندن کولیس
برای اینکه بتوانید از کولیس برای اندازه گیری استفاده کنید، باید ابتدا جسم را در زاویه درست آن قرار دهید. توجه داشته باشید که برای اندازه گیری اجسام گرد، مهارت بیشتری نیاز دارید. اما برای اجسام مربع و مستطیل می توانید با قرار دادن جسم بین دو بازه و خواندن عدد به سانتی متر و سپس خواندن بخش اضافه به صورت میلی متر، ابعاد دقیق جسم را بدست آورید.
فقط توجه داشته باشد که این حالت برای اندازه گیری خارجی است. برای اندازه گیری داخلی و عمق باید ابتدا کولیس را در داخل جسم قرار دهید و سپس ابعاد را مطالعه کنید. در مقاله دیگر به طور کامل نحوه خواندن کولیس آموزش داده شده است.
بیشتر بخوانید: کولیس و آموزش گام به گام اندازه گیری با آن
بهترین برند کولیس
این قسمت از مقاله کولیس چیست به صورت مختصر به چند برند مشهور در حوزه تولید کولیس می پردازیم تا بتوانید در هنگام خرید انتخاب مناسبی داشته باشید:
کولیس لینکز
کولیس های شرکت لینکز به صورت کامل از استیل ضد زنگ ساخته شده اند و کیفیت فوق العاده ای دارند. این برند سالهاست در زمینه ساخت کولیس فعالیت می کند. شرکت لینکز توانسته است لیست بلندی از این محصولات را روانه بازار کند.
کولیس میتوتویو
یکی دیگر از برندهای محبوب کولیس، میتوتویو است. این برند با دقت بسیار بالا برای استفاده های صنعتی و حرفه ای ساخته شده است و می توانید از آن در محیط های مختلف استفاده کنید.
کولیس اینسایز
اگر به دنبال خرید کولیس دیجیتال هستید، می توانید از برند اینسایز استفاده کنید. این شرکت که در چین فعالیت دارد، از سال 1995 شروع به تولید لوازم صنعتی نموده است و تاکنون به عنوان یکی از برندهای مهم در حوزه تولید کولیس به شمار می رود.
از دیگر شرکت های تولیدکننده این دستگاه می توان به کولیس آکاد، رونیکس، گوانگلو، ویگور و … اشاره کرد. کاربران می توانند سؤالات خود را در رابطه با مقاله کولیس چیست در زیر این مقاله درج نمایند.
