شیر پنوماتیک چیست و انواع شیر پنوماتیک کدامند؟ شیر پنوماتیک یکی از اجزای مهم در سیستم های پنوماتیک است که وظیفه کنترل و تنظیم سیال (هوای فشرده) را برعهده دارد.
پنوماتیک یکی از سیستم هایی است که امروزه از آن در صنایع مختلف استفاده می شود. در این صنعت از هوای فشرده جهت انتقال، تولید و کنترل انرژی استفاده می شود. در مدارهای پنوماتیکی، مسیر و شدت فشردگی هوا نیاز به کنترل و بررسی دارد. شیر پنوماتیک بادی این عمل را انجام می دهد. استفاده از پنوماتیک سبب می شود تا هدررفت انرژی های بازگشت ناپذیر کم تر شود.
به دلیل اهمیت عملگر پنوماتیک، در این مقاله به توضیح یکی از مهم ترین بخش های این سیستم می پردازیم و در ادامه به توضیح شیر پنوماتیک چیست خواهیم پرداخت.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- کاربرد شیر پنوماتیک
- انواع شیر پنوماتیک برقی
- نحوه نامگذاری شیر پنوماتیکی
- نکات مهم هنگام خرید شیر پنوماتیک
- قیمت شیر پنوماتیک
کاربرد شیر پنوماتیک
شیر پنوماتیک بادی توسط اعمال نیرو می تواند مسیر هوای واردشده به سیستم را تغییر دهد و یا سبب قطع و وصل آن بشود. هم چنین این تجهیزات مقدار و سرعت ورود هوای فشرده به سیستم را نیز تنظیم می کنند.
این اعمال نیرو در شیرهای پنوماتیک به چند صورت امکان پذیر است:
- شیر پنوماتیک دستی: در نوعی از این شیرهای پنوماتیک، اعمال نیرو به کمک دست اپراتور صورت می گیرد.
- شیر پنوماتیک برقی: در شیر پنوماتیک برقی، با اعمال جریان برق، شیر اقدام به کنترل و یا تغییر میزان نیرو می کند. جریان الکتریکی در شیر برقی پنوماتیکی، بر روی بوبین آن اثر می گذارد و سبب می شود تا خاصیت آهن ربایی پیدا کند. این خاصیت، میزان نیروی لازم جهت تغییر وضعیت را فراهم می کند. بوبین شیر برقی (selenoid) اغلب دارای رنج ولتاژی 24 تا 220 ولت است. تنوع در ولتاژ این محصولات سبب شده است تا از شیر برقی در صنایع مختلفی مانند داروسازی، خودروسازی، ساخت تجهیزات صنعتی، صنایع غذایی، عمرانی و … استفاده شود.
بیشتر بخوانید: پنوماتیک چیست و چه کاربردی دارد؟
انواع شیر پنوماتیک برقی
شیر برقی پنوماتیکی بکی از تجهیزات مهم در صنعت هیدرولیک و پنوماتیک است که دارای انواع زیر است:
شیر پنوماتیک کنترل جهت
این نوع شیرهای پنوماتیکی گذرگاه دبی را باز و بسته می کنند و به این صورت جهت خروج را کنترل می کنند. این شیرها خود به دو نوع زیر تقسیم بندی می شوند:
- شیرهای قطع و وصل جریان
- شیرهای یکسوکننده جریان
این شیرها دارای 3 بخش ورودی، پردازنده و کنترل کننده هستند.
شیر پنوماتیکی کنترل فشار
از این تجهیزات اغلب برای تنظیم میزان فشار در مخازن استفاده می شود. به کمک این نوع شیرها می توان یک فشار با میزان ثابت را در سیستم برقرار کرد.
شیر کنترل فشار به کمک یک فنر و تنظیم کننده فنر کار می کند در صورت افزایش فشار، فنر پایین تر می رود و سیال از پایین شیر خارج می شود. در صورت کاهش فشار نیز، این عمل به صورت عکس اتفاق می افتد.
شیر پنوماتیکی کنترل جریان
این نوع شیرها در مسیر عبور باد و هوا، یک نوع گلویی در یک جهت از سیستم ایجاد می کنند. این گلویی ها بسته به مکانی که قرار گرفته اند، عبور هوا را محدود می کنند و یا آن را افزایش می دهند. در نتیجه جریان کنترل و تنظیم می شود.
شیرهای برقی کنترل جریان از نظر شروع فرمان برای عمل و تحریک به دسته های زیر تقسیم می شوند:
- تحریک دستی
- تحریک سلنوئیدی
- تحریک مکانیکی یا بادامکی
- تحریک پنوماتیکی یا هوایی
تحریک شیر پنوماتیک به روش سلنوئیدی و دستی از سایر انواع تحریک پرکاربردتر است. در شیر پنوماتیک دستی، تحریک به کمک اهرم شیر صورت می گیرد. در شیر پنوماتیک سلنوئیدی، بوبین با بازه ولتاژی متنوع، موجب تحریک شیرها می شود.
پورت هایی که بر روی هر شیر تعبیه شده است، یک نوع درگاه ورودی و خروجی است. به عنوان مثال، پورت هایی که با نام P مشخص می شوند، ورودی شیر و پورت های B و A خروجی شیر هستند.
نحوه نام گذاری شیر پنوماتیکی
پس از پاسخ به سؤال شیر پنوماتیک چیست می خواهیم نحوه نام گذاری این شیرها را بررسی کنیم:
شیرهای پنوماتیکی اغلب دارای استاندارد ISO-121-1 هستند. براساس این استاندارد، تعداد وضعیت ها و پورت های شیر مشخص می شود.
به عنوان مثال، شیر پنوماتیک 5/3 دارای 5 پورت و 3 وضعیت است و یا شیر پنوماتیک 2/4 دارای 4 پورت و 2 وضعیت است. منظور از وضعیت، نحوه اتصال پورت ها و موقعیت سوئیچینگ است. شیرهای پنوماتیکی به شکل 3/5، 2/5، 3/4، 2/4، 2/3 و 2/2 هستند.
نکات مهم هنگام خرید شیر پنوماتیک
حال که آشنایی کامل با انواع شیرهای پنوماتیکی را بدست آوردید و پاسخ مناسبی برای سؤال شیر پنوماتیک چیست یافتید، می بایست قبل از خرید این محصول پنوماتیکی موارد زیر را مد نظر داشته باشید:
- تعداد پورت های ورودی و خروجی
- مکانیسم باز و بسته شدن پورت ها
- موقعیت سوپاپ
- تعداد مسیرهای جریان
- نوع شیر پنوماتیک
- توجه به استانداردهای ساخت و تولید شیر
قیمت شیر پنوماتیک
پس از بررسی سؤال شیر پنوماتیک چیست و آشنایی با انواع شیر پنوماتیک، باید بگوییم امروزه شرکت های بزرگی به تولید انواع تجهیزات پنوماتیک می پردازند. عواملی مانند برند، کیفیت تولید، نوع شیر و استانداردهای آن بر قیمت شیر پنوماتیک اثرگذار هستند. از برترین برندهای تولیدکننده این محصولات می توان به شیر پنوماتیک فستو، نورگرن، متال ورک، اسکو، رکسروت، ایرتک و … اشاره کرد.
