کولیس چیست و چگونه کار میکند سوال کاربران زیادی است که در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.کولیس یا Caliper یک ابزار اندازه گیری کارآمد است که برای تعیین قطر و طول داخلی و خارجی اجسام به کار می‌رود. به طور کلی، کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است. قسمت ثابت این وسیله به یک خطکش مجهز شده است و به دو صورت اینچی و متریک درجه‌بندی شده است.
کولیس ابزاری است که در صنعت و در حوزه‌هایی همچون کشاورزی، زیست‌شناسی، خودروسازی، مهندسی مکانیک و سایر رشته‌ها استفاده میشود.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
- تاریخچه کولیس
- انواع کولیس از نظر دقت
- انواع کولیس از نظر نوع اندازه گیری
- اجزای کولیس
- کاربرد کولیس
- سایز کولیس
- دقت کولیس
- نکات مهم در خرید کولیس
- نحوه خواندن کولیس
- بهترین برند کولیس
- جمع بندی
تاریخچه کولیس
کولیس از نظر تاریخی برای اولین بار در فرانسه و توسط فردی به نام پیرورنه دیده شده است. در سال ۱۳۶۳ میلادی این محقق موفق به اختراع ابزاری شد که می توانست اختلاف بین دو جسم را اندازه گیری کند.
اولین کولیس های دیده شده در تاریخ از لا به لای لاشه های کشتی ایتالیایی درآورده شده اند که دارای بازوهای مکانیکی و بخش ثابت بودند. حتی در زمان سلسله هان نیز یک کولیس مخصوص وجود داشت که به کمک حک شدن روز، ماه و سال از آن برای اندازه گیری استفاده می کردند.
اما کولیس ورنیه‌های جدیدی که اکنون می توانند حتی تا هزارم اینچ را نیز بخوانند و از نظر دقت اعداد بسیار بالا هستند، توسط یک آمریکایی به نام جوزف آر. براون در سال ۱۸۵۱ اختراع شده است. بعد از خلق این محصول، یک کمپانی به نام Brown and Sharpe در آمریکا برای ساخت و تولید انبوه این ابزار تأسیس شد.
انواع کولیس از نظر دقت
این بخش به بررسی انواع کولیس و کاربرد آن می پردازیم. در ادامه این بخش می توانید یک ابزار اندازه گیری مناسب، را برای به دست آوردن مقیاس های مختلف خریداری نمایید.
کولیس ورنیه (ساده)
این محصول از یک صفحه طولی شکل بزرگ به همراه یک پایه ثابت و یک پایه متحرک تشکیل شده است. این مدل برای اندازه گیری یک سطح مورد استفاده قرار می گیرد. برای اندازه گیری به کمک این ابزار کافی است تنها بخش متحرک را به مقدار لازم باز نمایید و از آن برای اندازه گیری فاصله اجسام استفاده کنید.
کولیس ساعتی (عقربه ای)
این مدل تقریباً مشابه نوع ساده است. این وسیله دارای یک عقربه است و باید در حین خواندن کولیس، عددی که عقربه نشان می دهد را به عدد خط کش اضافه کنیم.
این محصولات نسبت به کولیس معمولی بسیار حساس تر هستند. این کولیس ها به دلیل وجود یک صفحه جهت نمایش اندازه، بسیار دقیق تر هستند و می توانند با خطای کمتری محاسبات را انجام دهند. فقط توجه داشته باشید که این کولیس ها می توانند تنها یک نوع تقسیم بندی را بر روی خود داشته باشند.
کولیس دیجیتال
اگر به دنباله اندازه گیری دقیق در هر دو واحد اینچ و متر هستید، می توانید از کولیس دیجیتال استفاده کنید. این ابزار دارای یک صفحه نمایش دیجیتال است که این صفحه برای نمایش دقیق فاصله بین دو جسم، بر روی پایه متحرک خود قرار گرفته است. دقت این محصول برای اندازه گیری بسیار بالا است و از آن برای محاسبات پیچیده استفاده می شود.
کولیس فنردار
اگر به دنبال اندازه گیری قطر یا عمق هستید، می توانید از کولیس فنردار استفاده کنید. برای استفاده از این نوع کولیس شما باید از یک خط کش جداگانه استفاده کنید. این محصول اکنون کمتر استفاده می شود، اما همچنان این ابزار اندازه گیری کاربردهای زیادی در محاسبه عمق دارد.
کولیس پرگاری
این نوع کولیس شکل قدیمی تر کولیس های امروزه است. از مدل پرگاری برای اندازه گیری درجه و همچنین فاصله بین دو جسم استفاده می شود. این محصول تا حدود زیادی شبیه به پرگار است و با آن به تنهایی نمی توانید خط کشی انجام دهید. از این کولیس برای محاسبات ریز و بسیار دقیق استفاده می شود.
ریزسنج
ریزسنج یا میکرومتر (micrometer) برای اندازه گیری ورق های بسیار نازک مورد استفاده قرار می گیرد. ریزسنج از ترکیب یک پیچ و مهره مدرج تشکیل شده است.
انواع کولیس از نظر نوع اندازه گیری
کولیس ها از نظر نوع اندازه گیری به سه نوع تقسیم می شوند که در ادامه مقاله کولیس چیست به معرفی آنها می پردازیم:
داخل سنج
این مدل برای اندازه گیری ابعاد داخل یک جسم به کار می رود و دارای شاخک های کوتاه تری است. این مدل در سه نوع استاندارد، میله ای و کاردی تولید شده است.
از شاخک کولیس برای اندازه گیری چه چیزی استفاده میشود
بیرون سنج
این ابزار که معمولاً دقت زیادی نیز دارد، برای اندازه گیری ابعاد خارجی استفاده می شود. این ابزار اغلب برای اندازه گیری قطر لوله ها یا ابزار بزرگ مناسب است.
عمق سنج
اگر نیاز به بررسی عمق یک وسیله یا یک ابزار را داشته باشید، می توانید از این نوع کولیس استفاده کنید. این مدل در هر سه نمونه ساده، عقربه ای و دیجیتالی تولید شده است.
اجزای کولیس
با یادگیری این بخش از مقاله کولیس چیست می توانید اجزای تشکیل دهنده کولیس را کاملاً بشناسید و از آنها در کارهای خود استفاده کنید.
یک کولیس بسته به نوعی که دارد، از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اما این محصول از چند قسمت اصلی تشکیل شده است که در همه کولیس ها ثابت است. اجزا کولیس عبارتند از:
- فک ثابت داخل سنج: برای بررسی ابعاد داخلی استفاده می شود.
- فک متحرک داخل سنج: این بخش می تواند برای اندازه گیری ابعاد داخلی استفاده شود و قابل تنظیم است.
- پیچ قفل اندازه: برای محکم کردن و جلوگیری از حرکت فک های متحرک استفاده می شود.
- فک متحرک خارج سنج: برای بررسی ابعاد خارجی مانند لوله ها استفاده می شود و قابل حرکت است.
- فک ثابت خارج سنج: این فک یکی دیگر از قسمت های کولیس است که به صورت ثابت برای اندازه گیری ابعاد استفاده می شود.
- درجه بندی ورنیه: از این بخش برای نمایش بهتر کسرها و اعشار استفاده می شود که می تواند دقت خواندن شما را افزایش دهد.
- غلتگی انگشت شصت: از این ابزار برای حرکت راحت تر بازوی متحرک استفاده می شود.
- بدنه یا خط کش: این بخش که می تواند به صورت اینچ یا متر طراحی شده باشد، برای بررسی اندازه استفاده می شود.
- تیغه عمق سنج: این تیغه یکی دیگر از قسمت های مختلف کولیس است. هنگام بررسی عمق از این تیغه استفاده می شود.
کاربرد کولیس
کار کولیس چیست و در چه زمینه‌هایی قابل استفاده است؟ کاربرد کولیس و ریزسنج تقریباً شبیه به یکدیگر است و هر دو برای اندازه‌گیری ابعاد، قطر و ضخامت قطعات به کار می‌روند. با این تفاوت که کولیس‌ها برای مشخص کردن ابعاد، قطر و ضخامت قطعات نسبتاً بزرگ به کار می‌روند و ریزسنج‌ها برای قطعات کوچک و ورقه‌‌های نازک قابل استفاده هستند.
کولیس بسته به نوع ساخت و نوعی که دارد، در محیط های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. به کمک این ابزار می توانید عمق، طول یا قطر هر وسیله ای را اندازه گیری کنید.
از این ابزار برای نقشه کشی، بررسی ابعاد دقیق و اندازه گیری فاصله بین دو جسم استفاده می شود. به علت دقت بالای اندازه گیری و امکان مقایسه و بررسی اندازه اجسام مختلف، کولیس در حوزه مهندسی و صنعت کاربردهای فراوانی دارد.
اگر برای شما هم سؤال پیش آمده است که در چه حرفه هایی از کولیس استفاده می شود بهتر است لیست زیر را بخوانید:
- صنعت ساختمان و لوله کشی
- بخش های آموزشی
- آزمایشگاه
- صنعت هوا و فضا
- صنایع فولاد و سایر موارد
سایز کولیس
کولیس از نظر طراحی در ابعاد مختلفی ساخته میشود. در اصل، معمول‌ترین این محصول کولیس های معمولی سایز ۳۰ سانتی متری هستند که برای انجام کارهای آموزشی استفاده می شوند.
البته برای ابعاد بزرگ تر نیز کولیس های بزرگ تر وجود دارد، اما از این ابزارآلات بیشتر در صنایع استفاده می شود. همچنین کولیس های ریزسنج نیز در بازار وجود دارند که برای اندازه گیری اجزای بسیار کوچک ساخته شده اند و معمولاً ابعاد بسیار کوچکی دارند. این کولیس ها بین ۵ تا ۷ سانتی متر هستند.
دقت کولیس
در این بخش از مقاله کولیس چیست به بررسی دقت کولیس‌ها می‌پردازیم. هر کولیس بسته به نوع مواد به کار رفته، دارای یک میزام دقت است. به طور میانگین، کولیس ها از یکی از دقت های ۰.۱، ۰.۰۵ یا ۰.۰۲ پشتیبانی می‌کنند. همچنین برای اینکه بتوانید دقت اصلی کولیس را به دست آورید، می‌توانید از رابطه ریاضی آن استفاده کنید. در اصل هر کولیس بسته به نوع شرکت سازنده، دارای دقت مخصوص به خود است.
نکات مهم در خرید کولیس
با پاسخ به سؤل کولیس چیست حال شما اگر به دنبال خرید این ابزار هستید، باید نکات مختلفی را در نظر بگیرید. مواردی تأثیرگذار بر قیمت و کیفیت یک کولیس، برند سازنده و همچنین میزان دقت آن است. جنس آلیاژ و مواد به کار رفته به همراه ابعاد و نوع اندازه‌گیری نیز از مواردی هستند که حین خرید باید به آنها توجه شود.
توجه نمایید فاکتورهایی همچون تک کاربره بودن یا نوع کولیس نیز بر روی قیمت این تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، کولیس‌هایی که دقت زیادی دارند و از بدنه فلزی ضد زنگ با ضریب خطای بسیار کم ساخته شده‌اند، قیمت بیشتری دارند. به عنوان مثال، قیمت مدل دیجیتالی از قیمت مدل عقربه‌ای و ساده بیشتر است. همچنین نوع عقربه‌ای قیمت بیشتری نسبت به مدل ساده یا ورنیه دارد.
نحوه خواندن کولیس
برای اینکه بتوانید به بهترین شکل از این ابزار استفاده کنید، باید ابتدا جسم را در زاویه درست قرار دهید. توجه داشته باشید که برای اندازه گیری اجسام گرد، مهارت بیشتری نیاز دارید. برای اجسام مربع و مستطیل نیز می‌توانید با قرار دادن جسم بین دو بازه و خواندن عدد به سانتی‌متر و سپس خواندن بخش اضافه به صورت میلی‌متر، ابعاد دقیق جسم را به دست آورید.
لازم به ذکر است که این حالت برای اندازه‌گیری خارجی مناسب است. برای اندازه گیری داخلی و عمق، باید ابتدا کولیس را داخل جسم قرار دهید و سپس ابعاد آن را بخوانید.
بیشتر بخوانید: کولیس و آموزش گام به گام اندازه گیری با آن
بهترین برند کولیس
در این بخش از مقاله کولیس چیست به صورت مختصر به بررسی محبوب‌ترین برندهای تولیدکننده این ابزار می‌پردازیم تا بهترین انتخاب را داشته باشید:
کولیس لینکز
کولیس‌های شرکت لینکز به صورت کامل از استیل ضد زنگ ساخته می‌شوند و کیفیت فوق العاده‌ای دارند. این برند سال‌هاست در زمینه ساخت این نوع تجهیزات فعالیت میکند و توانسته است محصولات متنوعی به بازار عرضه کند.
کولیس میتوتویو
یکی دیگر از برندهای محبوب کولیس، میتوتویو است. این برند کولیس‌هایی با دقت بسیار بالا جهت استفاده‌های صنعتی و حرفه‌ای تولید میکند. همچنین استفاده از ابزارآلات این برند در زمینه‌های مختلف کاربرد دارد.
کولیس میتوتویو
کولیس اینسایز
اگر به دنبال یک کولیس دیجیتال باکیفیت هستید، می‌توانید محصول مورد نظر را از برند اینسایز انتخاب نمایید. این شرکت در چین فعالیت دارد و فعالیت خود را از سال ۱۹۹۵ در زمینه تولید ابزارآلات صنعتی آغاز کرد. در حال حاضر اینسایز به عنوان یکی از برندهای مطرح در حوزه ابزارآلات
کولیس آکاد، رونیکس، گوانگلو، ویگور و سایر شرکت‌ها از دیگر تولیدکنندگان مطرحی هستند که انواع مختلف این ابزار را به بازار عرضه کرده‌اند.
جمع بندی
امیدواریم که مقاله کولیس چیست برای شما مفید واقع شده باشد. در این مقاله ابتدا به بررسی کامل تاریخچه کولیس، سپس انواع کولیس و هر نوع کولیس و کاربردهای خاص این ابزار پرداخته شد. با توجه به محتوای درج شده در این مقاله، انتخاب کولیس مناسب برای شما راحت تر میشود. همچنین خوشحال می‌شویم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه این مقاله برای ما به اشتراک بگذارید. تیم فنی راندنو آماده پاسخگویی به شما عزیزان درخصوص هرگونه سؤالات رایج در زمینه ابزار و وسایل اندازه گیری است.
