عوارض و خطرات جوشکاری یکی از مهم ترین مسائلی است که جوشکاران، هنگام انجام فرآیندهای جوشکاری باید به آن توجه داشته باشند. این عوارض در طولانی مدت و کوتاه مدت پدیدار می شوند و می توانند تأثیرات مختلفی را بر روی سلامتی شما داشته باشند.
در انواع صنایع گوناگون جهت اتصال فلزات به یکدیگر از روش هایی مانند جوشکاری و لحیم کاری استفاده می شود. هریک از این روش های جوشکاری در شرایط مختص به خود، مفید و کارآمد هستند و انجام کار با آنها، عوارض و خطراتی را در بر می گیرد. همچنین هریک از این مشکلات، به راحتی و با رعایت چند نکته ساده قابل پیشگیری است.
اگر شما هم به مبحث عوارض ناشی از خطرات جوشکاری علاقه مند هستید و قصد دارید که در این زمینه اطلاعات بیشتری را دریافت کنید، ادامه مقاله امروز ما را از دست ندهید. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی عوارض و خطرات جوشکاری بپردازیم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
- خطرات جوشکاری
- عوارض جوشکاری در کوتاه مدت
- عوارض جوشکاری در بلند مدت
- انواع فرآیندهای جوشکاری
- نکات مهم هنگام جوشکاری در فضای بسته
خطرات جوشکاری
جوشکاری در کارگاه می تواند خطرات زیادی را در بر بگیرد. در ادامه این بخش از مقاله عوارض و خطرات جوشکاری به رایج ترین مشکلات و خطرات جوشکاری در کارگاه می پردازیم.
سروصدای محیط کار
یکی از خطرات جوشکاری، ایجاد صدای نامناسب حین انجام فرآیند جوشکاری است. از عوارض ناشی از سروصدا در محیط های کاری گوناگون می توان به کاهش قدرت شنوایی، وزوز کردن گوش، سوت کشیدن پرده گوش و تحریک اعصاب اشاره کرد.
لازم به ذکر است که وجود آلودگی های صوتی در کارگاه ها، موجب تغییر در ترکیبات خون و دیگر مایعات تشکیل دهنده بدن می شود. این تغییرات افزایش یا کاهش قند خون را به دنبال دارند. در نتیجه اگر سروصدای محیط کار در حدی باشد که موجب مختل شدن مکالمات بین افراد شود، صدای ایجادشده از حد مجاز بالاتر است و ممکن است به سیستم شنوایی افراد آسیب وارد شود.
همچنین از ابزار حفاظت سیستم شنوایی که از گوش کاربران در برابر خطرات جوشکاری محافظت می کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پلاک گوش: طراحی و ساخت این ابزار به گونه ای است که به طور کامل مجرای داخلی گوش را تحت پوشش قرار می دهد.
- گوشی: این وسیله به صورت کامل گوش خارجی را می پوشاند و از نظر حفاظت گوش، از پلاک ها ایمن تر است. همچنین کار کردن با این وسیله بسیار راحت است.
اشعه های ناشی از جوشکاری
یکی دیگر از عوارض و خطرات جوشکاری اشعه های جوشکاری هستند. از جمله نور ماوراء بنفش، مادون قرمز و … اشعه هایی هستند که خطرات زیادی را برای کاربران حین انجام فرآیندهای جوشکاری به وجود می آورند. در ادامه به اشعه های تولیدشده حین انجام جوشکاری اشاره خواهیم کرد.
اشعه فرابنفش یا UV
اشعه ماوراء بنفش از اشعه های جوشکاری است که از نقطه جوش ساطع می شود. این اشعه برای پوست صورت، گردن و دست افراد خطرناک است و ممکن است موجب سرطان پوست بشود.
اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز
اشعه مادون قرمز از التهاب فلزات گداخته شده بوچود می آید. این اشعه جوشکاری خطرناک است و موجب آسیب به عدسی چشم و مواجه بلند مدت با آن منجر به بیماری آب مروارید می شود.
همچنین عوارض جوشکاری برای چشم و تابش اشعه حاصل از جوشکاری خطرات جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. دستگاه های جوش الکتریکی، موجب آسیب به چشم کاربران با علائم سرخی، ورم ملتحمه، خیرگی، خارش، آب مروارید و ریزش اشک می شود. بهترین روش برای پیشگیری از آسیب چشم افراد در برابر خطرات ناشی از اشعه های جوشکاری، استفاده از عینک جوشکاری و شیلدهای حفاظتی است.
بیشتر بخوانید: انواع ماسک جوشکاری و کاربرد آن ها
دود و گاز تولیدشده از جوشکاری
هنگام جوشکاری با کاربید و استیلن نوعی دود ایجاد می شود که شامل فلزات سمی و مواد شیمیایی است که تنفس جوشکاران و کاربران را به خطر می اندازد. این دودهای تولیدشده موجب بروز مشکلات ریوی و تنفسی افراد می شود.
لازم به ذکر است که گاز استیلن بی رنگ است و بوی نامطبوعی ندارد اما هنگام جوشکاری با هیدروژن سولفوره مخلوط می شود و موجب ایجاد ناخالصی کاربید می شود. در نتیجه این ترکیب حاصل شده از فرآیند جوشکاری، عوارضی مانند سرفه، ریزش اشک، سر درد، سرگیجه، بیهوشی، اختلالات گوارشی، مشکلات تنفسی و … را برای جوشکاران به همراه دارد.
راه های جلوگیری از عوارض دودها و گازهای تولیدشده در جوشکاری
جهت جلوگیری از عوارض ذکرشده هنگام جوشکاری، استفاده از ماسک های فیلتردار و مخصوص جهت حفاظت از دستگاه تنفسی الزامی است. همچنین استفاده از سیستم تهویه عمومی و موضعی جهت کاهش بار آلودگی محیط کاری مؤثر است.
حرکات و وضعیت های بدن در حین کار
از دیگر خطرات انجام جوشکاری می توان به حرکاتی که قسمت هایی از مفصل را درگیر می کند، اشاره کرد. برخی از حرکات افراد موجب به وجود آمدن انواع دردهای عضلانی می شوند. این دردهای عضلانی به این دلیل است که پوزیشن بدن کاربران یا جوشکاران هنگام انجام فعالیت جوشکاری، درست و مناسب نیست.
از این رو در برخی از مواقع انجام این کارها به صورت غیر طبیعی، به دلیل میزان شدت و تکرار در دفعات زیاد، موجب به وجود آمدن مشکلات مفصلی می شود.
برای پیشگیری از عوارض مربوط به نشستن و حرکات بدن در حین انجام کار، زمان های مشخص و منظمی را در بین کار به استراحت اختصاص دهید. همچنین نوع صحیح بلندکردن بار از اهمیت به سزایی برخوردار است.
خطرات جوشکاری در فضای بسته
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، تهویه صحیح یکی از عوامل مؤثری است که آسیب های احتمالی جوشکاری را کاهش می دهد. از این رو جوشکاری در فضای بسته به دلیل بالا بودن غلظت گازها و بخارهای سمی، محیط را به فضایی خطرناک تبدیل می کند.
لازم به ذکر است که استفاده زیاد از گاز اکسیژن حین جوشکاری، موجب ایجاد خفگی و بیهوشی می شود. همچنین اگر قصد جوشکاری در محل های فشرده و کوچک را دارید، باید از کپسول هوا برای تنفس استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید: جوشکاری با امواج مافوق صوت چیست و چه کاربردی دارد؟
عوارض جوشکاری در کوتاه مدت
عوارض و خطرات جوشکاری که به صورت کوتاه مدت پدیدار می شوند، در جوشکاران تازه وارد شایع تر هستند. چرا که بدن افراد تازه وارد به این خطرات عادت ندارد و در نتیجه، با مشکلات مختلفی مواجه می شوند. یکی از مهم ترین موادی که از آنها جهت جوشکاری استفاده می شود، موادی مانند روی، منگنز، مس و اکسیدهای مس هستند. لازم به ذکر است که این مواد می توانند گازهای سمی تولید کنند و به بدن کاربران آسیب وارد نمایند.
این گازها یک نوع تب را در بدن ایجاد می کنند که با نام تب دود جوش شناخته می شود. این مشکل حدوداً 4 تا 12 ساعت پس از جوشکاری با مواد موردنظر ایجاد می شود. بیماری های شغلی جوشکاری یک سری عوارض خاص به دنبال دارد. از جمله آنها می توان به تشنگی شدید، تب و لرز، مشکلات گوارشی، درد عضلات، درد سینه، سرفه، خستگی، تهوع و حس طعم فلز در دهان اشاره کرد.
همچنین از جمله عوارض کوتاه مدت جوشکاری، می توان به کم اشتهایی و درد های شکمی نیز اشاره کرد. در نتیجه بهتر است که هنگام جوشکاری از ماسک های مخصوص استفاده نمایید.
عوارض جوشکاری در بلند مدت
به جز عوارض کوتاه مدت جوشکاری، عوارض و خطرات جوشکاری می توانند به صورت بلندمدت نیز ظاهر شوند. این عوارض جوشکاری مشکلات مختلفی را برای کاربران ایجاد می کنند و برای درمان آنها باید با تیم های متخصص مشورت نمود. بیماری های ریوی، بیماری های مربوط به حنجره و مجاری ادراری از جمله عوارضی هستند که در طولانی مدت برای افراد ایجاد می شوند.
این بیماری ها همگی بر اثر دود جوش ایجاد می شوند و آسیب های مختلفی را به قسمت های داخلی بدن وارد می کنند. موادی که در لیست زیر مشاهده می کنید، از جمله مهم ترین مواد آسیب زا محسوب می شوند:
- گار ازون
- گاز های نیتروژن دار
- فلز آلومینیوم
- فلز کادمیوم
- فلز نیکل
- فلز کروم
- فلز آهن
- فلز مس
- فلز منگنز
در صورتی که قصد دارید از عوارض و خطرات جوشکاری به صورت طولانی مدت جلوگیری نمایید، بهترین راه موجود، استفاده از محافظ های مخصوص هستند. اگر شما در زمینه جوشکاری آزبست دار فعالیت می کنید، حتماً باید از ماسک مخصوص جوشکاری استفاده کنید. چراکه این مدل جوشکاری می تواند در ریه ها رسوب ایجاد کند و احتمال سرطان ریه در افراد را افزایش دهد.
انواع فرآیندهای جوشکاری
همانطور که در ابتدای مقاله عوارض و خطرات جوشکاری اشاره کردیم، به منظور اتصال فلزات و غیر فلزات از جوشکاری بهره گیری می شود. برای ذوب این فلزات نیز روش های گوناگونی مانند جوشکاری ذوبی و غیر ذوبی وجود دارد. به عبارتی فرآیند جوشکاری شامل گرما و فشار می شود که در برخی از آنها فقط فشار وجود دارد.
همچنین بسته به نوع فلز و استفاده از آن در صنایع گوناگون، از روش های متفاوت جوشکاری نیز بهره گیری می شود. در ادامه به انواع روش های مختلف جوشکاری می پردازیم:
- جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود دستی
- جوشکاری با قوس پلاسما
- جوشکاری با گاز محافظ با الکترود تنگستنی
- جوشکاری با گاز محافظ دستی با الکترود
بیشتر بخوانید: نکات مهم ایمنی جوشکاری
نکات مهم هنگام جوشکاری در فضای بسته
در ادامه این بخش از مقاله عوارض و خطرات جوشکاری به نکاتی که هنگام انجام جوشکاری باید آنها را رعایت کنید، می پردازیم:
- افرادی که در فضای بسته مشغول به فرآیند جوشکاری هستند، باید از کمربند ایمنی، طناب نجات، کپسول هوا و وسایل محافظتی استفاده نمایند.
- هنگام جوکاری در فضای بسته باید دستگاه جوش و سیلندر گاز خارج از مکان جوشکاری باشند.
- همانطور که پیش از این اشاره کردیم، جهت تهویه هوا از گاز اکسیژن استفاده نکنید. زیرا استفاده زیاد از این گاز موجب خفگی می شود.
- پیش از وارد شدن به فضای بسته، اطمینان حاصل کنید که گازهای قابل اشتعال و سمی وجود ندارند. همچنین از ورود به محیطی که سطح اکسیژن آن کمتر از 19.5 درصد است، خودداری نمایید.
- بهتر است که یک نیروی کمکی و آموزش دیده در کنار خود داشته باشید.
- سیم و کابل ها و کلیه خط های انتقال نیرو باید خاموش و یا قطع شوند. همچنین کلیه شیرها و کلیدهای خاموش و روشن باید از علامت مختص به خود برخوردار باشند تا به اشتباه مورد استفاده قرار نگیرند.
- تمامی مشعل ها و تجهیزاتی که با گاز و یا اکسیژن کار می کنند، باید از محیط مورد نظر خارج شوند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انواع دستگاه جوش و اینورتر جوشکار
