انواع عایق کابل برق از هادی در برابر عوامل محیطی و خارجی حفاظت می کند. به طور کلی کابل برق از یک یا چند سیم به هم تابیده شده و مفتول، عایق و روکش ساخته شده است. این وسایل وظیفه انتقال جریان الکتریکی را برعهده دارند. به همین دلیل باید به خوبی عایق شوند و از اجزایی که این انتقال را انجام می دهند حفاظت شود.
پس از هادی، عایق مهم ترین بخش در ساختار یک کابل است. کابل ها با توجه به کاربرد، نوع هادی، ولتاژ، محل نصب و دیگر عوامل عایق های مختلفی دارند. پیش از خرید کابل بررسی نوع عایق اهمیت زیادی دارد.
اگر قصد خرید کابل برق دارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. در این مقاله به معرفی انواع عایق کابل برق می پردازیم.
آنچه در ادامه می خوانیم:
اجزای تشکیل دهنده کابل برق
پیش از معرفی انواع عایق کابل برق به بررسی ساختار کابل می پردازیم. کابل برق از بخش های مختلفی تشکیل شده است و ساختار آن به نوع کابل بستگی دارد. اما تمامی کابل ها از سه بخش اصلی زیر تشکیل شده اند:
هادی کابل برق
هادی کابل یا هسته، فلزی رسانا از جنس مس یا آلومینیوم است. این بخش وظیفه هدایت جریان الکتریکی را برعهده دارد. هادی کابل با شکل های مختلف از جمله مفتولی، تک رشته ای، چند رشته ای، افشان، گرد و تخت به بازار عرضه می شوند. انتخاب هادی با توجه به نحوه استفاده، محل نصب، توصیه های استاندارد و حتی سلیقه مصرف کننده صورت می گیرد. برای نصب ثابت از کابل هایی با هادی تک مفتولی استفاده می شود. کابل هایی که به صورت تابیده منظم هستند، برای کاربرد با انعطاف پذیری بالا استفاده می شوند.
عایق کابل برق
پس از هادی مهم ترین بخش کابل، عایق کابل است. انواع عایق کابل برق نقش مهمی را در کابل ایفا می کنند. عایق از هادی در برابر عوامل خارجی همچون فشار، ضربه و دیگر موارد حفاظت می کند. همچنین مانع خارج شدن جریان الکتریکی می شود و امنیت مجموعه و افراد را افزایش می دهد.
عایق کابل اغلب از جنس پلی وینیل کلراید یا همان PVC است. البته در بسیاری از موارد از مواد لاستیکی و کاغذهای روغنی به عنوان عایق استفاده می شود. نوع دیگری از عایق ها کاربرد زیادی دارد، پلی اتیلن یا PET است که به PVC شباهت دارد. اما برخلاف PVC نسوز نیست. جنس عایق به کاربرد کابل و محل استفاده آن بستگی دارد.
روکش نهایی یا غلاف کابل برق
در این بخش از مقاله انواع عایق کابل برق به بررسی روکش کابل های برق می پردازیم. روکش وظیفه حفاظت از عایق و محتویات کابل برق را برعهده دارد. همچنین خواص منحصربفردی به کابل اضافه می کند. به عنوان مثال وجود برخی از روکش ها سبب نسوز شدن کابل می شود. روکش های نهایی نیز در جنس های گوناگونی عرضه می شوند. اما اغلب آن ها از جنس پی وی سی یا پلی اتیلن هستند.
بیشتر بخوانید: جدول جریان مجاز کابل آلومینیوم
نقش عایق کابل برق
تمامی کابل های موجود در بازار به انواع عایق کابل برق مجهز شده اند. عایق کابل باید نارسانا باشد و جریان برق از آن عبور نکند. تا ایمنی محیط و افراد را افزایش دهد.
همچنین عایق باید در برابر عوامل مکانیکی و محیطی از خود مقاومت خوبی نشان دهد. تا بتواند از هادی کابل حفاظت کند. عوامل محیطی شامل مواردی همچون جونده شدن توسط حیوانات، پوسیدگی، اشعه خورشید، مواد شیمیایی، برف و باران، گرد و خاک و عوامل مکانیکی شامل مواردی همچون فشار، ضربه، کشیدگی، پارگی، خمش و دیگر موارد می شود.
عایق هادی باید کابل را کاملاً بپوشاند و قابلیت ارتجاعی نیز داشته باشد. تا بتوان در مکان های مختلف به کابل اشکال گوناگون داد. عایق خاصیت انعطاف پذیری هادی را افزایش و شکنندگی آن را کاهش می دهد.
ضخامت عایق نباید از مقدار استاندارد کمتر یا بیشتر باشد. در ضخامت های کم با افزایش ولتاژ و فشار عایق پاره می شود و سبب به وجود آمدن حادثه می شود. در ضخامت های بالا نیز وزن کابل افزایش می یابد و نصب آن با مشکل مواجه می شود.
اغلب لایه ای محافظ به نام غلاف روی کابل کشیده می شود تا از عایق کابل در برابر عوامل محیطی و نیروهای مکانیکی محافظت کند. غلاف در جنس های گوناگون وجود دارد. جنس این بخش از کابل به محل مورد استفاده بستگی دارد و اغلب از PVC، سرب، آلومینیوم یا فولاد است.
بیشتر بخوانید: تفاوت کابل فیبر نوری و کابل مسی
انواع عایق مخصوص کابل
انواع عایق کابل برق با توجه به کاربرد و محل نصب کابل انتخاب می شود. پارامترهای بسیار زیادی وجود دارد که نوع عایق با توجه به آن ها انتخاب می شود. از مهم ترین این پارامترها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سطح ولتاژ کابل
انواع عایق کابل برق براساس سطح ولتاژی اتتخاب می شود. همان طور که می دانید کابل های برق از نظر ولتاژ در سه دسته فشار قوی، فشار متوسط و فشار ضعیف به بازار عرضه می شوند.
- کابل فشار ضعیف: این کابل‌ها در بازه ولتاژی 600 تا 1000 ولت عرضه می شوند، هادی کابل سبک می تواند از جنس مس یا آلومینیوم باشد. اغلب کابل های فشار ضعیف، عایق از جنس پلیمر یا پی وی سی دارند؛
- کابل فشار متوسط: این محصولات می توانند از ولتاژ کمتر از 36000 ولت پشتیبانی کنند. هادی این کابل ها از جنس مس یا آلومینیوم است و از عایق های XLPE و پی وی سی در ساختار آن ها استفاده شده است؛
- کابل فشار قوی: در شبکه های برق فشار قوی از این کابل ها استفاده می شود. این کابل ها هادی از جنس مس یا آلومینیوم و اغلب عایق XLPE دارند و ولتاژ بین 36000 تا 400000 ولت را پشتیبانی می کنند.
کاربرد کابل
انواع عایق کابل برق براساس کاربرد کابل متفاوت است. به عنوان مثال در کابل های ساختمانی از کابل‌های انعطاف پذیر با هادی انعطاف پذیر و عایق PVC یا Rubber و کابل‌های Heat Resistant با هادی انعطاف پذیر و عایق Silicon Rubber استفاده می شود. به دلیل این که این کابل ها در شرایط آتش سوزی و افزایش دما بتوانند عملکرد خوبی از خود نشان دهند، بهتر است عایق های نسوز داشته باشند.
محل نصب کابل
یکی دیگر از موضوعاتی که سبب به وجود آمدن انواع عایق کابل برق می شود، محل استفاده کابل است. کابل هایی که در زیر زمین به صورت دفنی نصب می شوند، عایقی متفاوت با کابل های هوایی دارند. همچنین میزان رطوبت و دمای محیط، مواد شیمیایی، اشعه های مختلف و دیگر موارد نیز در انتخاب کابل با عایق مناسب مهم است که باید به آن توجه شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت کابل مخابرات سیمیا و کرمان
جنس عایق
انواع عایق کابل برق براساس جنس به چند دسته تقسیم بندی می شود.
کابل برق با عایق PVC
پلی وینیل کلراید یا PVC رایج ترین نوع عایق است. این کابل قیمت مناسبی دارد و مقاومت آن در برابر عوامل شیمیایی زیاد است. به طور کلی برای لوازم خانگی، سیم کشی منازل و دیگر مکان ها از این کابل ها استفاده می شود. پلی وینیل کلراید (PVC) ماده ای غیر سمی است.
کابل برق با عایق پلی اتیلن
عایق این کابل PEX یا XLPE نیز نامیده می شود. این کابل در دمای اتاق و دماهای بالاتر عملکرد بسیار خوبی دارد و در ساختمان سازی پرکاربرد است. XLPE نوعی پلیمر از خانواده پلیمرهای پلی اتیلن سنگین است. عایق پلی اتیلن ساده یا PET نیز وجود دارد. این عایق شباهت زیادی به پی وی سی دارد.
کابل برق با عایق الاستومری
این محصولات اغلب در محیط هایی با دمای بالا استفاده می شود. این محصول در مدت زمان کوتاه می تواند دمای 250 درجه و در مدت طولانی می تواند دمای 90 درجه سانتی گراد را تحمل کند. این عایق یکی از بهترین عایق های حرارتی است که از پروپیلن، اتیلن و داین ساخته شده است.
کابل برق با عایق رابری
سیلیکون رابر یک نوع مدرن از مواد پلاستیکی است که از سیلیکون، اکسیژن و هیدروکربن ساخته شده است. این کابل ها در محیط های صنعتی و ساخت تجهیزاتی مانند ژنراتورها و ترانس های برق کاربرد دارند. این محصولات می توانند امنیت بالایی برای مجموعه فراهم کنند.
