انواع سرپنجه کفش ایمنی از مهم‌ترین بخش‌های این نوع کفش‌ها محسوب می‌شود و وظیفه محافظت از پا و انگشتان در برابر سقوط اجسام، ضربه و فشار را برعهده دارد. سرپنجه‌ها به منظور محافظت از انگشتان پا در برابر ضربه و فشار، در قسمت جلویی کفش قرار دارند. جنس و نوع سرپنجه‌ها متفاوت است و هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی در محیط‌های مختلف کاری دارند.
در این مقاله با انواع سرپنجه کفش های کار و ویژگی آنها آشنا خواهید شد. اگر قصد خرید کفش ایمنی دارید، این مطلب می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
- سرپنجه فولادی
- سرپنجه کامپوزیتی
- سرپنجه آلیاژی
- تفاوت کفش ایمنی سرپنجه فولادی با سرپنجه کامپوزیت
- سرپنجه کفش های کار با تراز حفاظتی protective
- سؤالات متداول درباره سرپنجه کفش کار
- جمع بندی
سرپنجه فولادی
این نوع سرپنجه یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین سرپنجه کفش‌های ایمنی است و بیش از ۸۰ سال سابقه استفاده دارد. کفش‌های دارای سرپنجه فولادی، زره‌ای مقاوم در برابر ضربه تا ۲۰۰ ژول دارند و از آسیب، قطع یا له شدن انگشتان پا جلوگیری می‌کنند. سرپنجه فولادی برای محیط‌های روغنی، نفتی و اسیدی گزینه مناسبی است.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید کفش ایمنی | چه نوع کفش ایمنی بخریم؟
مزایای سرپنجه فولادی در کفش ایمنی
- مقاومت و استحکام بالا
- برخورداری از ابعاد کوچکتر نسبت به نمونه‌های دیگر
- تحمل وزن بالا
- برخورداری از قیمت مقرون به صرفه
معایب کفش ایمنی با سرپنجه فولادی
- رسانایی برق
- انتقال حرارت و سرما به پا
- احتمال زنگ‌زدگی و پوسیدگی
- وزن بالا نسبت به سرپنجه‌های دیگر
سرپنجه کامپوزیت
کفش ایمنی سرپنجه کامپوزیت متریال سبکی دارد. این نوع سرپنجه امکان استفاده مداوم و بیشتری به کاربران می‌دهد. کامپوزیت کفش ایمنی از مواد غیر فلزی مثل پلاستیک، کولار، فایبرگلاس و فیبر تولید می‌شود. نوع فایبرگلاس و پلاستیکی، دسترسی بیشتر و قیمت مناسب‌تری دارند.
مزایای سرپنجه کامپوزیتی
- وزن کمتر نسبت به نوع فولادی
- عایق برق
- برخورداری از قیمت مناسب‌تر نسبت به نوع آلیاژی
- غیر فلزی بودن و فاقد خاصیت مغناطیسی
- عایق حرارتی و جلوگیری از انتقال دما
معایب کفش ایمنی با سرپنجه کامپوزیت
- حجم و ضخامت بیشتر نسبت به نمونه‌های دیگر
- احتمال شکست در دمای پایین
- پوشش کمتر در تست‌های خاص
- عدم انتقال انرژی الکتریکی
- احتمال فرسایش داخلی در طولانی مدت
- قیمت بیشتر نسبت به نوع فولادی
سرپنجه آلیاژی
نوع جدیدی از سرپنجه‌های موجود در کفش‌های ایمنی به بازار عرضه شده‌اند که محبوبیت زیادی در بین کاربران دارند. این نوع سرپنجه از موادی مانند آلومینیوم و تیتانیوم تولید می‌شود و از وزن بسیار کمی برخوردار است.
مزایای سرپنجه آلیاژی
- وزن بسیار کم و امکان حمل راحت
- مقاومت مکانیکی بالا
- ضخامت کمتر نسبت به نوع کامپوزیتی
- انتقال حرارت کمتر نسبت به نوع فولادی
- دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود
- راحتی بیشتر پاها داخل کفش
معایب سرپنجه آلیاژی
- رسانای برق
- استحکام پایین تر
- دارای خاصیت مغناطیسی و آهنربایی
- قیمت بالاتر نسبت به انواع دیگر
بیشتر بخوانید: انواع زیره کفش ایمنی و ویژگی های آنها
تفاوت کفش ایمنی سرپنجه فولادی با سرپنجه کامپوزیت
در ادامه مقایسه سرپنجه فولادی و کامپوزیت در کفش ایمنی را می‌خوانید:
- کفش‌های با سرپنجه کامپوزیتی وزن کمتری دارند.
- سرپنجه کامپوزیتی عایق برق است و برای محیط‌های دارای ریسک
- برق‌گرفتگی مناسب‌تر است. همچنین در صنعت برق نیز کاربرد ویژه‌ای دارد.
- سرپنجه کامپوزیتی در دماهای بسیار بالا یا پایین، عملکرد بهتری دارد چون انتقال حرارت آن کمتر است.
- سرپنجه فولادی مقاومت و استحکام بالاتری دارد.
- کفش‌های کامپوزیتی از ایجاد جرقه جلوگیری می‌کنند و در محیط‌هایی مانند معادن که جرقه می‌تواند خطرناک باشد، کاربرد دارند.
- سرپنجه کامپوزیتی فاقد خاصیت مغناطیسی است و برای محیط‌هایی که گیت‌های حفاظتی مغناطیسی دارند، گزینه بهتری محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: مشخصات کفش ایمنی استاندارد و بررسی ویژگی های آن
سرپنجه کفش های کار با تراز حفاظتی protective
سرپنجه کفش‌های ایمنی با درجه حفاظتی Protective به کفش‌هایی گفته می‌شود که مطابق با استاندارد EN ISO 20345 تولید می‌شوند. در واقع از انگشتان پا در برابر ضربه و فشارهای مکانیکی به خوبی محافظت می‌کنند. سرپنجه‌های protective معمولاً از مواد اولیه مقاوم همچون کامپوزیت، پلاستیک تقویت شده و یا آلیاژهای سبک تهیه می‌شود. این نوع سرپنجه علاوه بر ایجاد ایمنی بالا، وزن کمی داشته و راحتی پاها را فراهم می‌کند.
برخلاف سرپنجه‌های Steel Toe که از فلز تهیه می‌شوند و سطح حفاظتی بالاتری دارند، کفش‌هایی با سرپنجه protective معمولاً برای محیط‌هایی که افراد در معرض خطرات کمتری قرار دارند، مناسب هستند.
لازم به ذکر است این سرپنجه در برابر ۲۰۰ ژول ضربه و فشار ۱۵ کیلو نیوتن مقاومت دارد. این سطح از حفاظت برای بیشتر محیط‌های کاری عمومی از جمله انبارها، کارگاه‌ها، پروژه‌های عمرانی و صنعت سبک مناسب است.
ویژگی های کلیدی سرپنجه Protective
- تحمل ضربه حداکثر ۲۰۰ ژول (معادل برخورد جسمی ۲۰ کیلوگرمی از ارتفاع ۱ متر)
- مقاومت در برابر له‌شدگی تا فشار ۱۵ کیلو نیوتن
- در برخی مدل‌ها، از جنس کامپوزیت است تا سبک‌تر و عایق برق باشد
- برای محیط‌هایی که خطر افتادن اجسام وجود دارد، گزینه‌ای پایه و مطمئن محسوب می‌شود
اگر چه این سطح از ایمنی برای بیشتر مشاغل کافی است، اما برای کار در محیط‌های پرخطر مانند معادن، صنایع نفت و گاز یا مناطق دارای ریسک شیمیایی بالا، کفش‌هایی با سطوح ایمنی بالاتر (مثل S3 یا S5) توصیه می‌شود.
مقاومت سرپنجه Protective در تست فشار چقدر است؟
طبق استاندارد EN ISO 20345 که برای کفش‌های ایمنی با سرپنجه محافظ (Protective) تعریف شده، سرپنجه این نوع کفش‌ها باید در برابر فشار معادل ۱۵ کیلو نیوتن مقاومت نشان دهد. این میزان فشار تقریباً معادل حدود ۱۵۰۰ کیلوگرم نیرو است.
مقاومت سرپنجه Protective در تست ضربه چقدر است؟
همانطور که پیش از این گفته شد، در تست ضربه‌پذیری، این سرپنجه باید توانایی تحمل ضربه‌ای معادل ۲۰۰ ژول را داشته باشد. یعنی افتادن یک جسم ۲۰ کیلوگرمی از ارتفاع یک متری روی پنجه کفش، بدون اینکه باعث شکست یا له‌شدگی خطرناک شود.
بنابراین، اگر محیط کاری شما ریسک پایین سقوط اجسام دارد (مانند انبارها، کارگاه‌های سبک یا واحدهای بسته‌بندی)، استفاده از کفش‌های ایمنی با سرپنجه Protective یک انتخاب مناسب، اقتصادی و استاندارد خواهد بود.
سؤالات متداول درباره سرپنجه کفش کار
در این بخش به برخی از سؤالات رایج کاربران در زمینه کفش‌های ایمنی پاسخ داده شده است:
سرپنجه کفش های کار با تراز حفاظتی چند ژول است
سرپنجه کفش‌های ایمنی با تراز حفاظتی (Protective) باید در برابر ضربه‌ای به شدت ۲۰۰ ژول مقاومت داشته باشند. این آزمایش مطابق با استاندارد EN ISO 20345 انجام می‌شود و شبیه‌سازی برخورد یک جسم سنگین با پا است. در این تست، معمولاً یک وزنه ۲۰ کیلوگرمی از ارتفاع مشخص روی سرپنجه رها می‌شود. اگر سرپنجه بتواند این ضربه را بدون آسیب جدی به ساختار داخلی و بدون انتقال فشار مضر به پا تحمل کند، تأییدیه مقاومت ۲۰۰ ژول را دریافت می‌کند.
جمع بندی
در این مقاله سرپنجه فولادی، سرپنجه کامپوزیتی، و سرپنجه آلیاژی را به صورت جامعت برای شما شرح داده‌ایم. همچنین تفاوت کفش ایمنی با سرپنجه فولادی و کامپوزیتی را مورد بررسی قرار دادیم. با در نظر گرفتن نیازها و فعالیت‌های شغلی خود، می‌توانید کفش ایمنی مناسب با سرپنجه فولادی یا کامپوزیتی را انتخاب کرده و از مزایای ویژه هرکدام بهره‌مند شوید.
برای تهیه کفش ایمنی و سایر تجهیزات ایمنی می‌توانید به سایت راندنو مراجعه کنید و پیش از خرید، قیمت‌ها را در فروشگاه‌های مختلف با یکدیگر مقایسه کنید.
بیشتر بخوانید: معرفی علائم تخصصی کفش ایمنی و معنای آن ها
