سه‌شنبه, 8 مارس 2022

کاربرد کابل برق | آشنایی با کاربرد انواع کابل

کاربرد کابل برق بسیار گسترده است و امروزه در اغلب صنایع از آن استفاده می شود. از کابل برق به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات برقی یاد می شود. بدون وجود این تجهیزات، برقراری جریان الکتریکی صورت نمی گیرد. بدون وجود جریان برق نیز نمی توان جهان امروزی را تصور کرد. این محصولات اصلی ترین نقش را در شبکه های انتقال و توزیع برق ایفا می کنند. کابل های برق به قدری اهمیت دارند که کارخانه های تولید سیم و کابل هر روز به تولید کابل های برق جدید می پردازند.

کابل برق هزاران نوع دارد که هرکدام ویژگی ها و کاربردهای خاصی دارند. اصلی ترین کاربرد کابل برق انتقال جریان الکتریکی از نقطه ای به نقطه دیگر است. دیگر انواع کابل برق نیز وظایفی همچون انتقال اطلاعات، مخابره سیگنال، اتصال دستگاه های مختلف به یکدیگر، اعلام حریق، استفاده در آسانسور و … را دارند.

اگر بخواهیم با کاربرد انواع کابل برق آشنا شویم، بهتر است پیش از آن بدانیم که کابل برق چیست؟ در این مقاله به معرفی کابل برق و بررسی کاربرد انواع آن می پردازیم.

آنچه در ادامه می خوانیم:

کابل برق چیست؟
انواع کابل براساس پارامترهای مختلف
کاربرد کابل از نظر سطح ولتاژی
کاربرد کابل از نظر نحوه نصب
کاربرد کابل از نظر ساختار
نکات مهم در خرید کابل برق

کابل برق چیست؟

کابل برق یکی از مهم ترین تجهیزات برقی است که برای انتقال و هدایت جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر بخش بزرگی از توزیع انرژی الکتریسیته در شبکه های برق فشار ضعیف و قوی، توسط کابل ها صورت می گیرد. به همین دلیل کاربرد کابل برق بسیار گسترش یافته است.

کابل برق از یک یا چند رشته هادی جریان الکتریکی ساخته شده است. این هادی ها اغلب از جنس مس و آلومینیوم هستند زیرا این فلزات هدایت الکتریکی بالایی دارند. هادی های کابل به هم تابیده شده اند.

سطح خارجی هادی ها توسط یک لایه عایق که اغلب از جنس PVC است، پوشانده شده است. عایق از نشت جریان الکتریکی از هادی جلوگیری می کند و سبب بالا رفتن امنیت کابل می شود. تمامی محتویات کابل برق داخل یک روکش که می تواند جنس های مختلفی داشته باشد، قرار می گیرند. روکش از کابل در برابر عوامل محیطی همچون پارگی، ضربه، فشار، کشیده شدن و … محافظت می کند.

بیشتر بخوانید: کابل برق چیست و چه کاربردی دارد؟

انواع کابل براساس پارامترهای مختلف

کابل ها در انواع مختلفی به بازار عرضه می شوند که از مهم ترین آن می توان به کابل مسی و کابل آلومینیومی اشاره کرد. تفاوت این دو کابل در جنس هادی آن ها است. همچنین نوع هادی نیز در تقسیم بندی کابل اهمیت دارد. به طور کلی کابل ها در سه نوع زیر به بازار عرضه می شوند:

کابل افشان: کابل افشان دارای تعداد بیشماری رشته های نازک مسی است که زیر عایق قرار گفته اند. این کابل ها انعطاف پذیری بالایی دارند و در تعداد رشته ها و سطح مقطع های کوناگون عرضه می شوند.
کابل مفتول: این کابل ها با نام کابل خشک نیز شناخته می شوند. کابل مفتولی دارای هادی هایی مفتولی شکل است که از دو جنس مس و آلومینیوم ساخته شده اند. این کابل ها انعطاف پذیری کمتر اما دوام بیشتری دارند.
کابل نیمه افشان: همان طور که از نام این دسته کابل ها پیدا است، خاصیت آن ها بین دو دسته کابل افشان و مفتولی قرار می گیرد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کابل برق و کاربرد آن ها

کاربرد کابل از نظر سطح ولتاژی

کابل های برق براساس سطح ولتاژ قابل تحمل به سه دسته تقسیم می شوند. این کابل ها هرکدام کاربردهای به خصوصی دارند و در بخشی از صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به بررسی کاربرد کابل برق از لحاظ سطح ولتاژ خواهیم پرداخت:

کابل برق فشار ضعیف: کابل فشار ضعیف در خطوط توزیع، سیستم های روشنایی ساختمان، انتقال نیرومحرکه به الکتروموتورها و … استفاده می شود و سطح مقطع آن از 1.5 تا 1000 میلی متر مربع است. این کابل ها می توانند ولتاژهایی کمتر از 6 کیلوولت را پاسخگو باشند.
کابل برق فشار متوسط: این کابل ها در مناطق شهری و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. در شبکه های برق با ولتاژ نامی 6 الی 30 کیلو ولت، از این کابل استفاده می شود. ین کابل در کارخانجات، شبکه های انتقال و توزیع کاربرد دارد.
کابل برق فشار قوی: این کابل ها می توانند سطوح بالای ولتاژی را تحمل کنند. هادی این تجهیزات از مس یا آلومینیوم است و اغلب از عایق های XLPE ساخته شده اند. این کابل ها اغلب در نیروگاه های برق و سیستم های قدرت و برای انتقال جریان برق با توانی بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرند. در مکان هایی که ولتاژ نامی بیش از 30 کیلوولت است، می توان از این کابل استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کابل فشار قوی ، کابل آلومینیومی بخریم یا کابل مسی؟

کاربرد کابل از نظر نحوه نصب

کابل های برق براساس نحوه نصبی که دارند، به دو نوع مختلف کابل هوایی و کابل زمینی تقسیم می شوند. کاربرد هریک از این کابل ها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه به بررسی کاربرد کابل برق از نوع هوایی و زمینی می پردازیم:

کابل برق هوایی: این کابل ها دارای مهار فولادی هستند و اغلب در مکان هایی کاربرد دارند که لازم است کابل روی تیرهای برق آویزان باشد. در کابل های هوایی از یک رشته سیم فولادی استفاده می شود تا استحکام آن افزایش پیدا کند. کابل هوایی در کابل کشی های میان دو شهر مورد استفاده قرار می گیرند.
کابل برق زمینی: این کابل ها برای انتقال برق به صورت دفنی، زیر خاک، داخل لوله ها و … استفاده می شوند. این کابل ها اغلب دارای غلاف PET هستند و برخی از آن ها به آرمور و زره مجهز شده اند. روکش این کابل ها به گونه ای ساخته شده است که در برابر تابش اشعه خورشید، جویده شدن توسط حشرات و … از خود مقاومت نشان دهد.

بیشتر بخوانید: کابل هوایی چیست؟ آشنایی با انواع کابل هوایی و کاربردهای آن

کاربرد کابل از نظر ساختار

امروزه با گسترش کاربردهای کابل، تولید آن نیز بیشتر شده است و کارخانجات تولید کابل، محصولات بسیار متنوعی به بازار عرضه می کنند. هریک از این کابل ها کاربرد خاصی دارند. در ادامه به معرفی پرکاربردترین کابل های موجود در بازار می پردازیم:

کابل کنترل

این کابل ها با نام کابل فرمان نیز شناخته می شوند. کابل کنترل جهت اندازه گیری و محافظت از تجهیزات برقی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این کابل ها نوعی کابل سبک و فشار ضعیف محسوب می شوند که هادی آن ها از مس و افشان است. وظیفه اصلی کابل کنترل، انتقال سیگنال های دیجیتال و آنالوگ است.

این کابل ها داده ها و نتایج حاصل از جریان، انرژی، ولتاژ و توان را به دستگاه های دیگر انتقال می دهند. از کابل فرمان در خطوط تولید، کارخانه ها، خطوط مونتاژ، محیط های صنعتی، تولیدی و … استفاده می شود. کابل کنترل شیلددار و بدون شیلد نیز به بازار عرضه می شوند که می توانید مطابق با محیط خود از هرکدام استفاده کنید.

کابل ساختمانی

این کابل ها همان کابل های فشار ضعیف (کابل سبک) و کابل فشار متوسط هستند که در صنعت ساختمان سازی و سیستم های روشنایی کاربرد دارند. این کابل ها اغلب از نوع افشان هستند و عایق آن ها از جنس PVC است. این کابل ها در داخل ساختمان، زیر گچ، داخل لوله ها و … نصب می شوند. از برترین برندهای کابل برق ساختمانی می توان به خراسان افشارنژاد، سیمیا، البرز الکتریک نور و … اشاره کرد.

کابل مخابرات

این کابل ها از مهم ترین تجهیزات در زمینه انتقال داده و برقراری ارتباطات مخابراتی محسوب می شوند. از کابل مخابراتی جهت انتقال سیگنال های مخابراتی استفاده می شود. این تجهیزات اغلب از جنس مس هستند و سطح مقطع آن ها به قدرت انتقال سیگنال کابل بستگی دارد. هرچه کابل مخابرات ضخیم تر باشد، می توان در فواصل طولانی تری از آن استفاده کرد.

این کابل ها براساس کاربردشان از تک زوج تا 200 زوج عرضه می شوند. برخی از آن ها بدون فویل یا شیلد هستند و برخی دیگر به شیلد و فویل مجهز شده اند. به این کابل ها اصطلاحاً کابل تلفن نیز گفته می شود.

کابل ابزار دقیق

این کابل ها دارای سطح ولتاژی 24 تا 120 ولت هستند و در سیستم های کنترلی کاربرد دارند. وظیفه اصلی این کابل دریافت و ارسال سیگنال های دیجیتال و آنالوگ به دستگاه های اندازه گیری همچون سنسور و … است.

از این کابل در صنایع مختلف همچون پتروشیمی، صنایع دفاعی، نظامی، هوافضا، سیستم های نفتی، صنایع دارویی، غذایی و … استفاده می شود. این کابل ها رسانای مسی دارند که توسط یک لایه محافظ پوشیده شده است. لایه محافظ از دریافت نویز و اختلالات الکترومغناطیسی جلوگیری می کند. همچنین یک شیلد آلومینیومی نیز در ساختار این کابل ها به کار رفته است. به دور کل زوج ها نیز یک لایه عایق PVC و یا PI کشیده شده است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کابل ابزار دقیق

کابل خودنگهدار

این کابل ها در حال حاضر به یکی از پرکاربردترین دسته های کابل تبدیل شده اند. کابل خودنگهدار دارای هادی های مفتولی از جنس آلومینیوم است که جهت توزیع و تأمین برق در خطوط هوایی مورد استفاده قرار می گیرد.

در سیستم های روشنایی خیابان ها و روی تیرهای برق با سطح ایمنی بالا می توان این کابل ها را مشاهده کرد. این کابل ها را می توان در مسیرهای کم عرض نیز به کار برد. قدرت و دوام بالای این محصولات همواره مورد توجه تکنسین های برق بوده است. این کابل ها بر روی دکل ها و پایه های توزیع برق، به کمک یک پایه و نگهدارنده نصب می شوند. به کمک این کابل ها می توان در اتلاف انرژی و هزینه های مربوط به خرید کابل مسی صرفه جویی کرد.

بیشتر بخوانید: کابل خودنگهدار چیست؟

کابل اعلام حریق

از این کابل ها در سیستم های اعلام حریق استفاده می شود. این محصولات اغلب از نوع کابل نسوز هستند یا در برابر حرارت بالا از خود مقاومت بالایی نشان می دهند.

این کابل ها آتش سوزی را به دستگاه هایی همچون آژیر و دیگر تجهیزات سیستم اطفاء حریق گزارش می دهند. از کابل اعلام حریق نسوز در تمامی سیستم های اعلام و اطفاء حریق و اغلب مکان هایی مانند برج ها، فروشگاه ها، ساختمان های مسکونی و اداری سوله ها، انبارها، ایستگاه های قطار، پارکینگ ها، فرودگاه ها، تأسیسات صنعتی، کارخانه ها و … استفاده می شود.

کابل کواکسیال و آنتن

از دیگر کابل هایی که وظیفه انتقال داده را برعهده دارند، می توان به کابل آنتن تلویزیون و کابل کواکسیال اشاره کرد. کابل کواکسیال یک نوع کابل هم محور است که از یک رشته هادی مسی ساخته شده است. این هادی به وسیله یک لایه روکش عایق پلیمری پوشانده شده است. این عایق از جنس نارسانا و منعطف است که می تواند از هادی محافظت کند.

یک محافظ رسانا اسکرین که به شکل شیلد یا نوار فلزی بافته شده است، از کابل حفاظت می کند. این کابل ها دارای یک کانال فیزیکی هستند که به وسیله آن سیگنال های الکتریکی را انتقال می دهند. محتویات کابل کواکسیال توسط یک ژاکت بیرونی احاطه شده است که وظیفه آن حفاظت از کابل در برابر عوامل فیزیکی است.

بیشتر بخوانید: کابل کواکسیال و سیم آنتن چیست و چه کاربردی دارد؟

کابل کولر

کاربرد کابل برق کولر به این شکل است که جهت تأمین برق مورد نیاز کولر آبی از آن استفاده می شود. این کابل ها از نوع کابل سبک و فشار ضعیف هستند که در محدوده ولتاژی 300 تا 500 ولت فعالیت می کنند.

این کابل ها می توانند جریان الکتریکی را به خوبی انتقال دهند زیرا هادی آن ها از جنس مس است و به دو شکل مفتولی و افشان عرضه می شوند. به کمک این کابل ها می توان میان موتور کولر تا کلید کولر داخل ساختمان ارتباط ایجاد کرد. سایز کابل کولر آبی اغلب در دو نوع 1.5*4 و 1.5*5 است.

کابل جوش

کابل جوشکاری نوعی دیگر از کابل برق است که در صنعت جوشکاری کاربرد بسیار زیادی دارد. این کابل ها دارای هادی های مسی و افشان هستند. وظیفه اصلی آن ها هدایت جریان از دستگاه جوش به انبر جوشکاری است. در واقع کابل جوش می تواند وظیفه تأمین نیروی الکتریکی مورد نیاز برای دستگاه جوش را برعهده بگیرد.

روکش این کابل ها می تواند از جنس PVC و TPR باشد. در هر صورت، باید انعطاف پذیری کابل جوش بسیار زیاد باشد. کابل جوشکاری نسوز نیز به بازار عرضه می شود که دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر دما است.