زنگ زدایی ابزارآلات را با روش‌های ساده به شما آموزش می‌دهیم. بسیاری از افراد با مشاهده زنگ زدگی روی ابزارآلات خود تصور می‌کنند که این وسایل دیگر قابل استفاده نیستند و آن‌ها را دور می‌اندازند. به طور کلی وجود زنگ زدگی، علاوه بر کارایی ابزار و وسایل، ظاهر آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. در ادامه به زنگ زدگی، روش های از بین بردن زنگ زدگی و نگهداری از ابزار می پردازیم و به طور مفصل از بین بردن زنگ زدگی ابزار با روش های ساده را به شما آموزش می‌دهیم.
اگر شما هم در منزل یا محل کار خود ابزارآلات زنگ زده دارید و فکر می‌کنید دیگر کاربردی ندارند، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
- زنگ آهن چیست
- نکات مهم پیش از اقدام به تمیز کردن ابزارآلات زنگ زده
- نحوه از بین بردن زنگ زدگی
- چگونه از زنگ زدن ابزار جلوگیری کنیم؟
- سؤالات متداول
- جمع‌بندی
زنگ آهن چیست
آموزش از بین بردن زنگ زدگی ابزارآلات مستلزم شناخت زنگ آهن است. زنگ آهن در واقع اکسید آهن است که به رنگ قرمز و قهوه‌ای روی سطوح فلزی ظاهر می‌شود. این پدیده معمولاً زمانی رخ می‌دهد که آهن با اکسیژن و رطوبت محیط واکنش دهد. زنگ زدگی اصطلاحی رایج برای توصیف واکنش آهن و آلیاژهای آن مانند فولاد است. هرچند فلزات دیگر نیز ممکن است دچار خوردگی شوند، اما این فرآیند به عنوان زنگ زدگی شناخته نمی‌شود. نوع دیگری از زنگ‌زدگی آهن نیز وجود دارد که ناشی از واکنش آهن با کلر است و به رنگ سبز دیده می‌شود.
پاک کننده زنگ آهن نیز می‌توانید یک ماده خاص، محلول و یا ترکیبی از آن‌ها باشد که در ادامه به طور کامل توضیح داده‌ایم.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید ابزار دست دوم
نکات مهم پیش از اقدام به تمیز کردن ابزارآلات زنگ زده
پیش از آن که زنگ زدایی ابزارآلات را شروع کنید، لازم است چند نکته مهم را در نظر بگیرید. رعایت این موارد باعث می‌شود ابزارآلات بهتر تمیز شوند و از آسیب‌های احتمالی نیز جلوگیری می‌شود:
بررسی میزان زنگ‌زدگی
ابتدا ابزار را به دقت بررسی کنید. اگر لایه زنگ‌زدگی سطحی باشد، می‌توانید با روش‌های ساده‌ای همچون استفاده از برس سیمی و یا سرکه آن را از بین ببرید. اما در مواردی که زنگ به طور عمیق نفوذ کرده، شاید نیاز باشد از روش‌های قوی‌تر یا حتی تعویض قطعه استفاده کنید.
انتخاب روش مناسب
برای هر نوع ابزار، روش زنگ‌زدایی متفاوت است. ابزارهای کوچک و ظریف معمولاً به محلول‌های شیمیایی ملایم نیاز دارند، در حالی که برای ابزارهای بزرگ و صنعتی می‌توان از سمباده و سایر دستگاه‌های برقی به عنوان دستگاه زنگ زدایی فلزات استفاده کرد. انتخاب روش نادرست ممکن است به سطح ابزار آسیب بزند.
استفاده از تجهیزات ایمنی
همیشه پیش از شروع کار، تجهیزات ایمنی مثل دستکش، عینک ایمنی و ماسک را آماده کنید. برخی از محلول‌های شیمیایی می‌توانند برای پوست یا چشم مضر باشند. همچنین ذرات زنگ هنگام برس‌کاری در هوا پخش می‌شوند و استفاده از ماسک تنفسی ضروری است.
آماده‌سازی محیط کار
ابزارها را در محیطی باز یا دارای تهویه مناسب تمیز کنید. وجود جریان هوا باعث می‌شود بخارات مواد شیمیایی به شما آسیب نزنند. همچنین بهتر است یک سطح کار تمیز و مقاوم در برابر مواد شیمیایی انتخاب کنید تا بعداً نیازی به پاک‌سازی اضافی نداشته باشید.
جلوگیری از آسیب بیشتر
پیش از شروع، مطمئن شوید ابزار به‌طور کامل خشک است و هیچ ترک یا شکستگی ندارد. اگر روی سطح ابزار ترک وجود داشته باشد، زنگ‌زدایی ممکن است باعث گسترش آسیب شود. در چنین مواردی، تعمیر یا تعویض ابزار بهترین انتخاب خواهد بود.
اگر شما هم می‌خواهید بدانید زنگ زدگی با چی پاک میشه ادامه این مطلب را بخوانید.
نحوه از بین بردن زنگ زدگی
پاک کردن زنگ زدگی به کمک چند ماده و روش‌های مختلف، امکان‌پذیر است. در این بخش با برخی از روش‌های رایج زنگ زدایی ابزارآلات آشنا خواهید شد. همچنین مواد از بین بردن زنگ زدگی را به شما معرفی می‌کنیم تا بهترین عملکرد را داشته باشید:
تمیز کردن زنگ زدگی با فرچه و سیم طرفشویی
از بین بردن زنگ آهن در خانه به کمک سیم ظرفشویی اولین و راحت‌ترین کار است. در صورتی که میزان زنگ زدگی زیاد نباشد، این زنگ زدگی به راحتی از روی سطح پاک می شود و از بین می رود. اما در صورتی که زنگ زدگی عمیق باشد، با شستن از بین نمی رود و باید از روش های دیگر برای از بین بردن آن استفاده کرد.
سنباده کردن و صیقل دادن (سایش)
یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای از بین بردن زنگ زدگی آهن استفاده از صیقل دادن سطوح است. در این روش باید کمی از نیروی دست خود استفاده کنید تا بتوانید زنگ‌زدگی را از روی ابزارآلات و وسایل خود پاک کنید. در این روش به مایع ظرفشویی، سیم ظرفشویی، سنباده و پد تمیزکننده یا پارچه، دریل و نفت سفید نیاز دارید. مراحل تمیز کردن اهن زنگ زده به صورت زیر است:
- شستشو ابزار: ابتدا ابزار را با مایع ظرفشویی و صابون بشویید تا هر گونه چربی و کثیفی از سطح پاک شود.
- سنباده‌زنی اولیه: با سنباده زبر روی سطح اکسید شده بسابید تا لایه زنگ نرم شود.
- سنباده نرم: پس از سنباده زبر، از سنباده نرم استفاده کنید تا خط و خراش‌های ایجاد شده برطرف شوند.
- استفاده از دریل با سری سیمی: اگر هنوز زنگ باقی مانده، سطح ابزار را با نفت سفید بپوشانید و سری سیمی دریل را نصب کنید. با حرکت آرام سطح را ساب دهید تا زنگ زدگی از بین برود.
- صیقل نهایی: پس از حذف زنگ، با سنباده نرم سطح را صیقل دهید تا صاف و یکدست شود.
- خشک کردن ابزار: در پایان با پد تمیزکننده یا پارچه، سطح ابزار را خشک کنید و در صورت نیاز با روغن یا اسپری ضدزنگ محافظت کنید.
سیب زمینی
یکی دیگر از روش‌های متداول و موثر برای پاک کردن زنگ آهن از روی فلزات، استفاده از سیب زمینی همراه با صابون است. برای انجام این روش، ابتدا سیب زمینی را به دو نیم تقسیم کنید و آن را در آب صابون قرار دهید تا کمی نرم شود. سپس سیب مینی را خارج کرده و روی قسمت زنگ زده ابزار مالش دهید. این فرآیند را چندین بار تکرار کنید تا اکسید آهن به طور کامل از سطح ابزار پاک شود.
از بین بردن زنگ زدگی با سرکه
سرکه سفید ماده دیگری است که به عنوان یکی از روش های کارآمد و به منظور رفع زنگ زدگی ابزارآلات به کار می‌رود. برای انجام این روش، ابتدا ابزار یا وسایل زنگ زده را داخل ظرفی قرار دهید و مقداری سرکه بریزید تا تمامی سطح زنگ زده را بپوشاند. ابزار را بسته به شدت زنگ زدگی و اندازه آن، بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت در سرکه قرار دهید. پس از این مدت، ابزار را از ظرف خارج کرده و با کمک اسکاچ یا فویل آلومینیومی به آرامی سطح را بسابید تا تمامی زنگ‌ها پاک شوند.
در این روش هرگز از سنباده یا اجسامی که باعث خراش می‌شوند استفاده نکنید. در پایان، ابزار را با پارچه یا پد تمیزکننده شستشو دهید تا تمامی باقی‌مانده سرکه و اکسید آهن پاک شود. این مرحله به ویژه برای ابزارهای متحرک اهمیت بالایی دارد، زیرا سرکه می‌تواند خاصیت خورندگی داشته باشد و باعث آسیب سطح ابزار شود. اگر ابزار مدت طولانی زنگ زده بوده است، توصیه می‌شود مراحل ذکر شده را دو تا سه بار تکرار کنید تا زنگ زدایی کامل انجام شود.
جوش شیرین
یکی دیگر از موادی که دسترسی به آن آسان است و از آن برای از بین بردن زنگ روی فلزات استفاده می شود، جوش شیرین است. برای این کار ابتدا باید به کمک آب و جوش شیرین یک ماده خمیری شکل درست کنید. سپس ماده خمیری را روی سطح زنگ زده شده قرار دهید و اجازه دهید تا بر روی آن بماند. در آخر نیز به کمک مسواک یا وسایل دیگر، اقدام به تمیز کردن آن نمایید.
لازم به ذکر است جوش شیرین در برخی شرایط برای برق انداختن شیرآلات زنگ زده نیز قابل استفاده است.
از بین بردن زنگ زدگی فلزات با نوشابه
رفع زنگ زدگی آهن با نوشابه یکی از ساده‌ترین روش‌هاست. شاید تعجب کنید اما نوشابه برای زنگ زدگی کاملاً جواب می‌دهد. نوشابه‌های گازدار دارای فسفریک اسید هستند که می‌تواند باعث زنگ زدایی ابزارآلات شود.
برای از بین بردن زنگ زدگی با نوشابه باید ابزار را داخل یک ظرف قرار دهید و داخل آن به مقداری که تمام سطح ابزار را پوشش دهد، نوشابه بریزید. بگذارید به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت ابزار داخل آن باشد و در انتها به کمک مسواک یا سیم ظرفشویی ابزار را تمیز کنید.
لیمو
یکی دیگر از روش های زنگ زدایی، استفاده از لیموترش و یا آبلیمو است. برای این کار ابتدا کمی نمک بر روی محل اکسید شده بپاشید. سپس آبلیمو را به آن اضافه کنید. لیمو به دلیل برخورداری از سیتریک اسید، قابلیت از بین بردن زنگ آهن از روی فلزات را دارد. اگر به محلول از بین بردن زنگ زدگی نیاز دارید، بهتر است به لیمو کمی سرکه اضافه کنید تا قدرت زنگ‌زدایی آن چند برابر شود.
اسید اگزالیک برای زنگ زدگی
یکی دیگر از روش‌های ساده و مؤثر برای از بین بردن زنگ زدگی ابزارآلات، استفاده از اسید ملایم اگزالیک یا جوهر ترشک است. این اسید به منافذ زنگ آهن نفوذ کرده و آن را به طور مؤثری از بین می‌برد.
پیش از شروع کار، به دلیل خاصیت خورندگی اسید، حتماً از عینک ایمنی، ماسک و دستکش ایمنی استفاده کنید تا دست‌ها و چشم‌هایتان محافظت شوند. سپس ابزار یا وسیله مورد نظر را با مایع ظرفشویی یا صابون بشویید تا تمامی چربی و آلودگی‌های سطحی پاک شود و آماده فرآیند زنگ زدایی گردد.
با ترکیب سه قاشق غذاخوری از اگزالیک اسید با ۴ لیتر آب یک محلول از بین برنده زنگ زدگی به وجود می‌آید. می‌توانید ابزار را به طور کامل در محلول به وجود آمده غوطه‌ور کنید، به نحوی که هیچ بخشی از آن بیرون نباشد. سپس حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه صبر کنید تا ابزار داخل آن بماند و سپس آن را بیرون بکشید و کمک پارچه و مسواک خشک و تمیز نمایید.
هیدروژن پراکسید
هیدروژن پراکسید ماده دیگری است که از بین برنده زنگ زدگی بوده و به خوبی عمل می‌کند. برای استفاده، مقداری از این ماده را روی سطح زنگ زده قرار دهید و اجازه دهید برای مدت زمان مشخصی باقی بماند. سپس با برس فولادی نواحی زنگ زده را به آرامی تمیز کنید تا زنگ کاملاً پاک شود. این روش ممکن است به پوست آسیب برساند، بنابراین حتماً در طول کار از دستکش ایمنی و ماسک استفاده کنید.
اسپری پاک کننده زنگ زدگی
زنگ زدایی ابزارآلات با استفاده از اسپری‌های مخصوص بسیار رایج است. پاک کننده‌های تجاری و شیمیایی معمولاً در قالب اسپری به بازار عرضه می‌شوند و برای از بین بردن زنگ زدگی زیاد مناسب هستند.
در این اسپری‌ها از مواد زنگ زدا همچون فسفریک اسید و اسید اگزالیک اسید استفاده شده است که می‌توانند به راحتی زنگ‌ها را از بین ببرند. لازم است که هنگام استفاده از این زنگ زداها، از عینک ایمنی و دستکش ایمنی استفاده شود.
از بین بردن زنگ زدگی با بنزین
بنزین یکی از مواد مؤثر برای از بین بردن زنگ زدگی ابزارآلات فلزی است. خاصیت حلالی این ماده باعث می‌شود لایه‌های زنگ نرم شوند و راحت‌تر از سطح فلز جدا گردند.
برای استفاده، ابزار زنگ زده را در ظرفی حاوی مقدار کافی بنزین قرار دهید و چند ساعت صبر کنید. سپس سطح ابزار را با برس سیمی یا پارچه زبر تمیز کنید تا زنگ زدگی‌ها از بین بروند. اگر زنگ شدید باشد، می‌توانید این فرایند را دوباره تکرار کنید.
گازوئیل برای زنگ زدگی
گازوئیل یکی از روش‌های قدیمی و مؤثر برای پاک کردن زنگ زدگی ابزار فلزی است. خاصیت نفوذی بالای گازوئیل باعث می‌شود لایه‌های زنگ نرم شده و جداسازی آن‌ها آسان‌تر شود.
برای این روش، ابزار زنگ زده را چند ساعت در ظرفی حاوی گازوئیل قرار دهید. پس از گذشت زمان کافی، سطح فلز را با برس سیمی یا پارچه زبر تمیز کنید تا زنگ کاملاً جدا شود. در صورت نیاز، این کار را چند بار تکرار کنید تا تمام زنگ زدگی‌ها از بین بروند.
از بین بردن زنگ زدگی با روغن ترمز
روغن ترمز نیز یکی از روش‌های مؤثر برای برطرف کردن زنگ زدگی ابزارآلات محسوب می‌شود. ترکیبات شیمیایی این ماده باعث می‌شوند لایه‌های زنگ از سطح فلز جدا شده و ابزار دوباره درخشندگی اولیه خود را بازیابد.
برای استفاده، ابزار زنگ زده را به مدت چند ساعت در ظرفی حاوی روغن ترمز قرار دهید. سپس با برس سیمی یا پارچه زبر سطح ابزار را تمیز کنید تا لایه‌های زنگ کاملاً حذف شوند. در صورت نیاز، این فرایند را چند بار تکرار کنید تا تمام زنگ زدگی‌ها از بین بروند.
بیشتر بخوانید: روش های صحیح مراقبت و نگهداری از ابزار برقی
چگونه از زنگ زدن ابزار جلوگیری کنیم
با وجود این که روش های مختلفی برای از بین بردن زنگ از روی ابزار وجود دارد، اما بهترین راه، پیشگیری از زنگ زدن آن است. در ادامه به برخی از نکات که درباره این موضوع لازم است رعایت شود، اشاره خواهیم کرد:
- نگهداری ابزارآلات در برابر زنگ‌زدگی یکی از مهمترین عواملی است که باید به آن توجه کنید. ابزارآلات را در محل خشک نگهداری کنید تا از زنگ زدگی جلوگیری شود.
- بهترین محل برای نگهداری ابزار، کیف یا جعبه مخصوص آن است. اگر کیف یا جعبه در دسترس نبود، ابزار را داخل کشو یا کمد قرار دهید و از گذاشتن آن روی زمین خودداری کنید.
- در صورت تماس ابزار با آب یا رطوبت، سریعاً آن را خشک کنید. برای ابزارهای داخل کشو، استفاده از رطوبت‌گیرها توصیه می‌شود.
- می‌توانید از اسپری‌های ضد زنگ مانند WD-40 برای محافظت از فلزات استفاده کنید.
- روغن کاری ابزار با روغن موتور نیز به پیشگیری از زنگ زدگی کمک می‌کند. می‌توان از روغن موتور استفاده شده یا روغن موتور تازه بهره برد. در واقع روغن به داخل حفره‌های فلز نفوذ کرده و مانع زنگ زدگی می‌شود.
سؤالات متداول
چگونه آچار زنگ زده را تمیز کنیم
برای تمیز کردن آچار زنگ زده ابتدا سطح آن را با یک برس سیمی یا سمباده نرم پاک کنید تا لایه‌های اولیه زنگ جدا شوند. سپس آچار را در محلول سرکه سفید یا لیمو ترش قرار دهید و چند ساعت صبر کنید تا اسید طبیعی، مواد زنگ‌زدگی را حل کند. پس از خارج کردن، سطح آچار را با یک دستمال یا برس تمیز کرده و آن را کاملاً خشک کنید. در پایان بهتر است روی آن کمی روغن مخصوص ابزار بزنید تا از زنگ‌زدگی مجدد جلوگیری شود.
چگونه انبردست زنگ زده را باز کنیم
برای باز کردن انبردست زنگ زده ابتدا محل اتصال یا مفصل آن را با کمی روغن روان‌کننده مانند WD-40 یا روغن موتور آغشته کنید و چند دقیقه صبر کنید تا زنگ شل شود. سپس با ضربه‌های سبک و کنترل‌شده روی دسته یا مفصل، حرکت اولیه ایجاد کنید. اگر انبردست هنوز باز نشد، می‌توانید آن را چند ساعت در سرکه سفید یا محلول زنگ‌بر قرار دهید و دوباره تلاش کنید. در نهایت، پس از باز شدن، سطح آن را تمیز کرده و با روغن چرب کنید تا دوباره دچار زنگ‌زدگی نشود.
چگونه زنگ آهن را از بین ببریم
برای از بین بردن زنگ آهن می‌توان از سیم ظرفشویی یا برس فلزی برای زنگ‌های سطحی، سنباده و صیقل دادن برای زنگ‌های عمیق‌تر، و مواد خانگی یا شیمیایی مانند سرکه، سیب‌زمینی، هیدروژن پراکسید، بنزین، گازوئیل یا روغن ترمز استفاده کرد. همیشه از دستکش، ماسک و عینک ایمنی بهره ببرید و ابزار را پس از تمیز کردن خشک کنید.
چگونه وسایل زنگ زده را تمیز کنیم
همانطور که می‌دانید نحوه زنگ زدایی ابزارآلات با چندین روش مختلف امکان‌پذیر است و دشواری خاصی نیز ندارد. در ابتدا می‌توانید آن‌ها را چند ساعت در موادی مثل سرکه سفید، لیمو ترش یا محلول جوش شیرین قرار دهید تا لایه‌های زنگ‌زده نرم شوند. سپس با یک برس سیمی یا سمباده سطح وسیله را تمیز کنید. در صورت وجود زنگ‌زدگی شدیدتر، می‌توانید از روغن ترمز، گازوئیل یا محلول‌های زنگ‌بر صنعتی استفاده کنید. در پایان وسیله را کاملاً خشک کنید و روی آن روغن یا اسپری ضدزنگ بزنید تا دوباره دچار زنگ‌زدگی نشود.
جمع‌بندی
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در این مقاله به طور کامل دانستید که برای زنگ زدگی چی خوبه و چه کاری باید انجام دهید. همچنین روش‌های تمیز کردن ابزارآلات و روش‌های پیشگیری از زنگ زدگی را بررسی کردیم. خوشحال می‌شویم که در قسمت دیدگاه این مقاله نظرات خود را به اشتراک بگذارید. تیم فنی راندنو آماده پاسخگویی به شما عزیزان درخصوص هرگونه سؤالات رایج در زمینه ابزارآلات است.
سلام راهنمایی افراد برای استفاده از مواد شیمیایی بخصوص اسیدها و قلیاها مثل اب اکسیژنه که غلظت های بالای ان برای پوست بسیار خطرناک است و شخص را دچار سوختگی شدید در پوست و ریه خواهد کرد، اصلا کار پسندیده ای نیست.
با سلام ممنون از نظر شما دوست عزیر
بله درسته ما هم در مقاله ذکر کردیم که این موضوع یکی از راه کارهایی است که باید با رعایت تمام نکات ایمنی و استفاده از ماسک و دستکش انجام شود.
با سلام و احترام از متن کاملتون🌹💐🌹من آب لیمو و نمک را روی لباس زنگ زده انجام دادم عالی بود.
درود بر شما دوست عزیز و ممنون از اشتراک گذاری تجربه ای که داشتید.