ابزار دقیق چیست و پرکاربردترین تجهیزات ابزار دقیق کدامند؟ درواقع باید گفت که ابزار دقیق (Instrumentation)، ابزار اندازه گیری هستند که براساس نوع کمیت موردنظر قادر به اندازه گیری و نمایش تغییرات فیزیکی هستند و این ابزار در انواع مختلفی وجود دارند. راندنو سایت مناسبی برای خرید ابزار دقیق است که با مراجعه به آن می توانید به خرید انواع ابزار دقیق اقدام نمایید.
اگر تمایل دارید تا بدانید ابزار دقیق چیست و پرکاربردترین آنها کدامند، پس با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می خوانیم:
- ابزار دقیق
- آمپرمتر
- مولتی متر
- متر لیزری
- تستر
- ترمومتر
- رطوبت سنج
- پراب
- ارت سنج
- دورسنج
- ردیاب کابل
- نکات مهم در انتخاب ابزار دقیق
ابزار دقیق
در پاسخ به سوال ابزار دقیق چیست باید گفت که ابزار دقیق (Instrumentation) ابزاری برای بررسی و اندازه گیری تغییرات فیزیکی در یک فرایند محسوب می شوند. استفاده از این ابزار کمک می کند تا فرآیند‌های فیزیکی، شمیایی و الکتریکی که در صنایع مختلف کاربرد دارند عملکردی دقیق و استاندارد داشته باشند.
آمپرمتر
آمپرمتر یا آمپرسنج (Ammeter) ابزار اندازه گیری شدت جریان در مدارهای الکتریکی است و واحد اندازه گیری آن، آمپر (A) است. آمپرمتر می تواند جریان متناوب و مستقیم را اندازه گیری کند و دقت اندازه گیری بالایی دارد. از آمپرمترها در آزمایشگاه ها و کارگاه های برق استفاده می شود.
آمپرمترها براساس نحوه نمایش نتایج اندازه گیری به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
آمپرمتر دیجیتالی
صفحه نمایشگر این آمپرمترها دیجیتالی است. آمپرمترهای دیجیتالی رنج اتوماتیک ندارند؛ بنابراین برای هر اندازه گیری با توجه به کمیت مورد سنجش باید از طریق کلید سلکتوری که روی این وسیله قرار دارد رنج مناسب را انتخاب نمود.
این نوع آمپرمتر در انواع زیر هستند:
- آمپرمتر کلمپی یا آمپرمتر انبری: آمپرمتر کلمپی ظاهری با داشتن خاصیت الکترومغناطیسی می تواند به صورت القایی جریان مدار را اندازه گیری کند؛ بنابراین برای استفاده از آن نیازی به قطع کردن جریان مدار نیست.
- آمپرمتر تابلویی دیجیتال: آمپرمتر تابلویی برای اندازه گیری شدت جریان در تجهیزات برق قدرت و سه فاز کاربرد دارد که به صورت دیجیتال و آنالوگ بر روی تابلوهای برق نصب می شود.
- آمپرمتر دیجیتال رومیزی: این نوع آمپرمتر عملکرد مشابهی با مولتی متر و ولت متر ساده دارد و به صورت رومیزی طراحی شده است. در هنگام اندازه گیری جریان با این نوع آمپرمتر نیاز به قطع جریان مدار است.
آمپرمتر آنالوگ یا آمپرمتر عقربه ای
این نوع آمپرمتر عقربه دارد که به واسطه آن می تواند جریان ولتاژ را نشان می دهد. میزان انحراف عقربه با الکترون هایی که از این دستگاه عبور می کنند، ارتباط مستقیم دارد.
- آمپرمتر تابلویی عقربه ای: آمپرمتر تابلویی برای اندازه گیری شدت جریان در تجهیزات برق قدرت و سه فاز کاربرد دارد و در انواع دیجیتال و آنالوگ بر روی تابلوهای برق نصب می شود.
در ادامه مقاله ابزار دقیق چیست به انواع آمپرمتر براساس ساختار می پردازیم.
انواع آمپرمتر براساس نحوه ساخت
همچنین آمپرمترها براساس نحوه ساخت به انواع زیر دسته بندی می شوند:
- آمپرمتر سیم پیچ متحرک (Moving coil): این نوع آمپرمتر برای اندازه گیری جریان های DC است و دارای آهنرباهای دائمی است.
- آمپرمتر آهنربای متحرک (Moving magnet): این نوع آمپرمتر می تواند جریان های بزرگتری را اندازه گیری کند، زیرا سیم پیچ با سیم ضخیم تری می تواند ساخته شود و نیازی به عبور جریان از فنر نیست.
- آمپرمتر الکترودینامیکی (Electrodynamic): آمپرمتر الکترودینامیکی می تواند جریان های AC و DC را اندازه گیری کند و برای جریان های AC مقدار TRMS یا True RMS را نشان دهد.
- آمپرمتر آهن متحرک (Moving iron): در این نوع آمپرمتر هر دو جریان AC و DC اندازه گیری می شود.
- آمپرمتر سیم داغ (Hot wire): آمپرمتر سیم داغ برای سنجش جریان های فرکانس رادیویی کاربرد دارد. همچنین برای جریان های AC می تواند مقدار RMS را اندازه گیری کند.
- آمپرمتر انتگرالی (Integrating): در آمپرمتر انتگرالی جریان و زمان نمایش داده می شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید آمپرمتر
مولتی متر
مولتی متر (Multimeter) یا آوومتر (AVOmeter) ابزاری برای اندازه گیری کمیت های الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی و … است بنابراین مولتی متر به عنوان آمپرمتر، ولت متر و اهم متر عمل می کند.
مولتی مترها براساس نحوه نمایش خروجی خود، به دو نوع دیجیتال و آنالوگ تقسیم می شوند که به شرح زیر هستند:
مولتی متر آنالوگ
مولتی متر عقربه ای یا آنالوگ قدیمی است و مقدار اندازه گیری شده را از طریق یک عقربه نشان می دهد.
مولتی متر دیجیتال
این نوع مولتی متر دارای نمایشگر دیجیتالی است و مقدار اندازه گیری شده را به صورت عددی نمایش می دهد. خواندن مولتی متر دیجیتال آسان تر است و اندازه گیری با آن دقیق تر است.
- مولتی متر رومیزی: مولتی متر رومیزی دقت بالایی دارد و معمولاً در آزمایشگاه ها استفاده می شود.
- مولتی متر انبری یا مولتی متر کلمپی: سر این نوع مولتی متر به شکل انبر است که به وسیله آن می توان جریان در مدار را اندازه گیری کرد. می توان سیم های برق را با این دستگاه آزمایش کرد.
متر لیزری
یکی دیگر از انواع ابزار دقیق که باید در مقاله ابزار دقیق چیست به آن پرداخت، متر لیزری است.
متر لیزری (Laser meter) ابزاری برای اندازه گیری طول، سطح و … است. اندازه گیری با متر لیزری مانند متر نوار معمولی است با این تفاوت که بجای نوار فلزی در متر لیزری از پرتوی لیزری استفاده می شود که این پرتو لیزری، باریکه نور متمرکز و کنترل شده است. برد مترهای لیزری متفاوت است اما معمولاً برد متر لیزری موجود در بازار بین 30 تا 90 متر است. از این نوع ابزار در صنایع فولاد، صنایع نظامی، اندازه گیری فواصل بزرگ، مدلسازی، نصب کابینت و قفسه و … استفاده می شود.
تستر
تستر، ابزاری برای تست لوازم الکترونیکی محسوب می شود که برای شناسایی فاز، بررسی عملکرد کابل و رسانایی بین دو سر کابل، اندازه گیری ولتاژ برق و … استفاده می شود. تسترها باتوجه به کاربردهای فراوانی که دارند به انواع مختلفی دسته بندی می شوند.
- تستر فاز: تستر فاز ابزاری برای تشخیص فاز است که می تواند جریان القایی را بدون نیاز به اتصال تشخیص دهد. این نوع تستر جهت تست فاز جریان AC در شبکه های برق منازل و کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرد.
- تستر شبکه: تستر کابل شبکه ابزاری برای تست عملکرد کابل و رسانایی بین دو سر کابل است که از طریق این تستر می توان وضعیت خرابی در کابل کشی شبکه، اتصال سوکت ها و سلامت کابل را بررسی کرد.
- تستر ولتاژ: تستر ولتاژ جهت اندازه گیری ولتاژ برق کاربرد دارد و عملکرد این تسترها بر اساس قانون خازن است.
ترمومتر
ترمومتر یکی دیگر از انواع ابزار دقیق است که در این بخش از مقاله ابزار دقیق چیست به آن می پردازیم. ترمومتر یا حرارت سنج ابزاری برای اندازه گیری حرارت و دما بشمار می آید. ترمومترها انواع مختلفی دارند که به شرح زیر هستند:
- ترمومتر جیوه ای: دماسنج جیوه ای در زمینه پزشکی و برای اندازه گیری تب استفاده می شود که با تغییر دما، حجم جیوه داخل دماسنج تغییر می کند و جیوه در ستون درجه بندی شده شروع به حرکت می کند تا بر روی درجه دمای مورد نظر قرار گیرد.
- ترمومتر الکلی: عملکرد ترمومتر الکلی مانند ترمومتر جیوه ای است با این تفاوت که بجای جیوه از الکل استفاده شده است؛ بنابراین دماسنج الکلی نسبت به دماسنج جیوه ای خطر کمتری دارد.
- ترمومتر دیجییتال: حرارت سنج دیجیتال دارای سنسوری از نوع نیمه رسانا است که با تغییر دما، مقاومت آن نیز تغییر می کند و این تغییر مقاومت سبب تغییر جریان عبوری از آن می شود بنابراین دمای محیط اندازه گیری می شود.
- ترمومتر گازی: در این نوع ترمومتر یک گاز با حجم ثابت و یک سنسور فشار در درون محفظه ای قرار دارند که با تغییر دما، فشار گاز در داخل محفظه نیز تغییر می کند و با اندازه گیری فشار داخل محفظه، دما اندازه گیری می شود.
- ترموکوپل ها: این نوع حرارت سنج براساس مقدار اختلاف پتانسیلی که ایجاد می شود می تواند دما را اندازه گیری کند.
- ترمومتر گوشی: این نوع دماسنج با ورود به مجرای گوش قادر به اندازه گیری دما است.
- ترمومتر دهانی: این نوع دماسنج با قرارگیری در دهان می تواند تب فرد را اندازه گیری کند.
- ترمومتر لیزری: این نوع حرارت سنج از طریق پرتو مادون قرمز می تواند دما را اندازه گیری کند.
رطوبت سنج
رطوبت سنج (نم سنج) ابزاری برای اندازه گیری میزان بخار آب یا رطوبت است. رطوبت سنج ها به انواع مختلف زیر تقسیم می شوند:
- رطوبت سنج الکتریکی: این نوع نم سنج قادر به اندازه گیری میزان رطوبت موجود در لوازم از طریق خواص الکتریکی است.
- رطوبت سنج اتوماتیک: رطوبت سنج اتوماتیک قادر به اندازه گیری میزان رطوبت موجود در کمترین زمان است همچنین چنانچه رطوبت بیش از حد مجاز تعیین شده باشد، این دستگاه هشدار می دهد.
- رطوبت سنج سوزنی: رطوبت سنج سوزنی (رطوبت سنج نفوذی یا تخریبی) حاوی دو سوزن فلزی برای اندازه گیری است که به سطح جسم نفوذ می کنند.
- رطوبت سنج بدون سوزن: این نوع رطوبت سنج یک پد حسگر دارد که پس از تماس با جسم می تواند میزان رطوبت آن را اندازه گیری کند.
- رطوبت سنج التراسونیک: برای اندازه گیری میزان رطوبت در صنایع ساختمانی از این ابزار استفاده می شود که در آن از فناوری اولتراسوند استفاده شده است.
بیشتر بخوانید: مولتی متر چیست و چه اجزایی دارد | آشنایی با آوومتر
پراب
در این بخش از مقاله ابزار دقیق چیست به معرفی پراب می پردازیم.
پراب (Probe) ابزاری برای جابجایی سیگنال های الکتریکی در بین دستگاه ها است که می تواند به آسانی سیگنال ها را انتقال دهد. سیم رابط پروب از جنس کابل کواکسیال و نوک پراب به صورت گيره فنری است. همچنین نوک پراب پوششی دارد که می توان پوشش پلاستيکی آن را برداشت و از نوک سوزنی آن استفاده کرد.
ارت سنج
ارت سنج (ارت تستر) ابزاری برای اندازه گیری مقاومت زمین، سنجش و بررسی عملکرد سیستم های چاه ارت است. ارت سنج ها انواع مختلفی دارند که به شرح زیر هستند:
- ارت سنج آنالوگ: این نوع ارت سنج فقط می تواند مقاومت را اندازه گیری کند و نمایشگری برای نشان دادن میزان مقاومت ندارند.
- ارت سنج عقربه ای: در این نوع ارت سنج برای نمایش عدد اندازه گیری شده از عقربه استفاده می شود.
- ارت سنج دیجیتال: میزان دقت ارت سنج های دیجیتالی بالا است و نتایج به صورت دیجیتال برروی یک نمایشگر نمایش داده می شود.
- ارت سنج کلمپی: این نوع ارت سنج در انجام تست سرعت بالایی دارد و برای استفاده از آن نیازی به جدا کردن سیستم ارت از شبکه نیست.
دورسنج
دورسنج (تاکومتر) ابزاری برای کنترل دوران، تعداد دور اجسام دوار و … است. دورسنج ها براساس نوع کاربرد به دو دسته تماسی و غیرتماسی تقسیم می شوند. دور سنج ها کاربردهای مختلفی مانند اندازه گیری سرعت موتورهای دوار، استفاده در فن های متحرک، خط تولید موتور و خودرو، استفاده در تجهیزات پروانه دار، استفاده در خطوط تولید، تخمین و اندازه گیری حجم ترافیک و … دارند.
ردیاب کابل
ردیاب کابل ابزاری الکترونیکی جهت پیدا کردن اتصالات الکتریکی است که برای تعیین موقعیت خطوط زمین، سیم کشی و … کاربرد دارد. البته باید گفت که ردیاب کابل هایی که از تکنولوژی پیشرفته تری برخوردار هستند می توانند خصوصیات انتقال سیگنال کابل مانند مقاومت، نویز و تداخل را اندازه گیری کنند.
نکات مهم در انتخاب ابزار دقیق
- نوع ابزار
- جنس بدنه
- دقت اندازه گیری
- نوع کاربرد
- کیفیت ساخت
- برند و شرکت تولیدکننده
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید تجهیزات ابزار دقیق
در مقاله ابزار دقیق چیست به معرفی ابزار دقیق و انواع آن پرداختیم. آمپرمتر و مولتی متر از پرکاربردترین ابزار اندازه گیری محسوب می شوند. راندنو امکان مشاهده لیست قیمت ابزار دقیق و برقراری ارتباط بی واسطه با فروشندگان آنها را برای شما فراهم نموده است. همچنین خوشحال می شویم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه این مقاله برای ما به اشتراک بگذارید.
