کنتاکتور یکی از پراهمیت ترین تجهیزات در برق صنعتی به شمار می آید. این تجهیزات کلیدهای الکترومغناطیسی هستند که مهم ترین قسمت مدارهای فرمان را تشکیل می دهند. Contactor در ماشین های صنعتی کاربرد بسیاری دارد. این وسیله در راه اندازی و کنترل ماشین نقش بسیار زیادی دارد. در واقع کنتاکتور، نوعی کلید است که می تواند با استفاده از منبع ولتاژ پایین، مدار با ولتاژ بالا را خاموش یا روشن کند. این تجهیزات از طریق ولتاژ AC یا DC و با تحریک بوبینی که داخل کنتاکتور قرار گرفته، می تواند مدارهای قدرت را از راه دور قطع و وصل کند.
نحوه عملکرد کنتاکتور به این صورت است که جریان موجود در کنتاکتور، بوبین کنتاکتور را برق دار کرده و سپس با استفاده از آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند. به دلیل قوی بودن بویین کنتاکتور نسبت به رله، کنتاکتور می تواند جریان های بسیار بالا تا 12500 آمپر را کنترل کند اما رله به دلیل کوچک تر بودن از نظر اندازه نسبت به کنتاکتور، توانایی کنترل حداکثر 20 آمپر را دارد. به کمک کنتاکتور می توان مدار را از راه دور و از هر نقطه ای قطع یا وصل کرد.
برروی هر کنتاکتور یک یا دو کنتاکت باز و بسته فرمان قرار گرفته است که می توان از آن ها در مسیر فرمان استفاده کرد. انواع کنتاکتور برحسب آمپر در رنج های 9 الی 800 آمپر به بازار عرضه می شود. ولتاژ بوبین کنتاکتور نیز می تواند در رنج های 24، 48، 110، 220 و 380 ولت AC و DC عرضه شود. بوبین هایی که در کنتاکتور قرار گرفته است، در صورت خرابی می تواند تعویض شود.
کنتاکتورهایی که جریانی تا 25 آمپر دارند، به یک کنتاکت کمکی به صورت باز یا بسته مجهز شده اند. کنتاکتورهای 32 آمپر به بالا نیز کنتاکت کمکی دو باز و دو بسته دارند.
عملکرد کنتاکتور به کلید شباهت دارد با این حال تفاوت هایی نیز با هم دارند. هنگامی که عمل قطع و وصل مدار توسط بوبین کنتاکتور صورت می گیرد، این بوبین ها انرژی الکتریکی را به انرژی مغناطیسی تبدیل می کند. با قطع و وصل شدن جریان، این میدان مغناطیسی نیز قطع و وصل می شود و این کار کنتاکتور را به صورت مکانیکی قطع و وصل می کند. در صورتی که در کلید بوبین وجود ندارد و قطع و وصل مدار تحت تاثیر میدان مغناطیسی نخواهد بود.
هر دو این تجهیزات عملکردی مشابه دارند اما در برخی موارد با هم متفاوت هستند. به عنوان مثال رله ها در ولتاژهای پایین مورد استفاده قرار می گیرند. اما کنتاکتورها در ولتاژهای بالا نیز کاربرد دارند. کنتاکتورها در برابر اضافه بار از خود مقاومت نشان می دهند در صورتی که رله ها ضعیف تر هستند. Contactor برخلاف رله برای سرکوب و کنترل قوس تولید شده مورد استفاده قرار می گیرد.
کنتاکتورهای برق می توانند ظرفیت عبور جریان در سطوح بالاتر را داشته باشند. در صورتی که رله ها ظرفیت عبوری جریان در سطوح پایین تری دارند. به همین دلیل در مدارهای فرمان بیشتر از رله و در مدارهای قدرت بیشتر از کنتاکتور استفاده می شود. هنگامی که در دو سر بوبین اختلاف پتانسل ایجاد شود، بوبین یا سیم پیچ میدان مغناطیسی پیدا می کند و همانند یک آهنربا بخش متحرک هسته را به خود جذب می کند. در محلی که این جذب صورت می گیرد، کنتاکت هایی وجود دارد که همزمان با قطع و وصل شدن هسته قطع و وصل می شوند و به صورت یک کلید عمل می کنند. در این کنتاکتورها نیز دو عدد فنر وجود دارد که هنگام قطع و وصل بوبین، قسمت متحرک را به حالت عادی خود برمی گرداند.
کنتاکتور از سه بخش اصلی تیغه، بوبین و محفظه عایقی تشکیل شده است:
تیغه وسیله ای است که به صورت جداگانه روی کنتاکتور نصب می شود. این قطعه در دو نوع قدرت و فرمان عرضه می شود. یک نوع از این تیغه ها از جلو و نوع دیگر آن از کنار به کنتاکتور می چسبد. بیشترین موارد استفاده از تیغه در طراحی مدار فرمان در برق صنعتی است.
بوبین یا پیچه، سیم طویلی است که به طور منظم و مارپیچ پیچیده شده است. بوبین مانند خازن و مقاوت دو سر اتصال دارد و در اکثر مدارها به عنوان عضو اصلی و مهم مورد استفاده قرار می گیرد.
محفظه عایقی به دلیل ایزوله کردن بخش های خطرناک کنتاکتور می تواند تنش های مکانیکی، حرارتی و الکتریکی را که در طی بهره برداری پیش می آید، تحمل کند و حافظ جان کسانی باشد که با کنتاکتور سروکار دارند.
اجزای دیگر کنتاکتور عبارتند از:
⦁ حامل کنتاکت های ثابت
⦁ ترمینال
⦁ صفحه فلزی انتهایی
⦁ کنتاکت های ثابت و متحرک
⦁ ترمینال های ورودی و خروجی
⦁ سیستم هسته آهنی ثابت و متحرک
⦁ قسمت کنترل جرقه
⦁ حامل کنتاکت های متحرک
کنتاکتورها براساس AC و DC بودن تقسیم بندی می شوند. همچنین کنتاکتورهای AC نیز براساس تیپ هایی که دارند تقسیم بندی می شوند. به عنوان مثال کنتاکتور AC1 تا کنتاکتور AC5 در در گرم کن برقی، راه اندازی موتورهای آسنکرون و قفس سنجابی، بالابرها، آسانسورها و جرثقیل ها به کار گرفته می شود همچنین تیپ های AC5-b و سایر تیپ ها نیز در سیستم های روشنایی، سوئیچینگ ترانسفورماتورها، لوازم خانگی، کمپرسورها و ... کاربرد دارند. کنتاکتورهای DC نیز در تیپ های مختلفی به بازار عرضه می شود که متخصصان مطابق با نیاز خود آن ها را انتخاب می کنند. تمامی این تیپ ها اغلب در جدولی تحت عنوان جدول انواع کنتاکتور ذکر شده است.
جهت استفاده از کنتاکتور در فضای مرطوب، بهتر است کنتاکتور داخل پنل، باکس یا تابلو با درجه حفاظت فیزیکی بالا قرار بگیرد. زیرا کنتاکتورهای معمولی درجه حفاظت فیزیکی معادل با 20 درجه دارند که باعث می شود رطوبت هوا به راحتی داخل کنتاکتور نفوذ کند و باعث زنگ زدگی و آسیب دیدگی ساختمان کنتاکتور شود.
جهت استفاده از کنتاکتور در سیستم حمل و نقل، باید به مشخصات کنتاکتور از جمله مقدار مقاومت شوک (SSR) و مقاومت لرزش توجه کرد. کنتاکتورهای نیمه هادی به دلیل برخوردار بودن از مقاومت لرزش بیشتر، برای سیستم حمل و نقل مناسب تر هستند.
در تمامی مجموعه های صنعتی به خصوص مدارهای فرمان و قدرت از انواع کنتاکتور استفاده می شود. شرکت های داخلی و خارجی به تولید این محصولات می پردازند. از بهترین برندهای این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اشنایدر الکتریک یکی از برترین تولیدکننده های ملزومات برق صنعتی در جهان است. این شرکت فرانسوی از سال 1836 فعالیت خود را آغاز کرده است و توانسته سهم بزرگی از بازار برق و شبکه دنیا را به خود اختصاص دهد. اشنایدر محصولاتی با کیفیت و مطابق با استانداردهای روز دنیا تولید می کند.
در لیست کالاهای برق صنعتی، هیوندای به عنوان یک برند محبوب به چشم می خورد. هیوندای به تولید تجهیزات مختلفی از جمله انواع فیوز مینیاتوری، کنتاکتور، محافظ جان و ... می پردازد. هیوندای در سال 1964 در کره تاسیس شد و امروزه به یکی از بزرگترین تولید کنندگان برق صنعتی در دنیا تبدیل شده است.
شرکت صنایع الکتریکی پارس در سال 1363 تاسیس شد و پس از یک دهه فعالیت تحت نظر شرکت فانال آلمان قرار گرفت. پارس فانال از اولین شرکت های داخلی در زمینه تولید تجهیزات برق صنعتی است. محصولات این شرکت بسیار باکیفیت هستند و مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی عرضه می شوند.
قیمت کنتاکتورها با توجه به برند آن ها، رنج جریان و ولتاژی که دارند، متفاوت است. همچنین قیمت کنتاکتور سه فاز معمولاً نسبت به کنتاکتور تک فاز بیشتر است.
در هنگام خرید کنتاکتور، کاربران می بایست به سه فاز یا تک فاز بودن آن و همچنین به رنج جریان کنتاکتور توجه نمایند.
برای خرید کنتاکتور می توانید از بخش بالای همین صفحه، کالای مورد نظر خود را انتخاب کنید و مشخصات فنی کالا را مشاهده نمایید. سپس قیمت کالا را در فروشگاه های مختلف با یکدیگر مقایسه کنید و بصورت مستقیم با فروشنده مورد نظر ارتباط برقرار نمایید. راندنو امکان مشاهده لیست قیمت کنتاکتور و برقراری ارتباطی بدون واسطه با فروشندگان را برای شما فراهم می سازد.